Anayasa Mahkemesi, 25 Aralık 2024 tarihli ve E.2024/85 sayılı kararıyla, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (j) fıkrasına eklenen bazı hükümlerin Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmetti. Söz konusu kurallar, itirazen şikâyet başvurusunda bulunan kişinin yatırdığı başvuru bedelinin iade edilmesini, iddialarının tamamında haklı çıkması şartına bağlıyordu.
İptal Edilen Kuralın İçeriği
7421 sayılı Kanun’un 11. maddesiyle Kamu İhale Kanunu’na eklenen hüküm, başvuru sahibinin tüm iddialarında haklı çıkması halinde başvuru bedelinin iade edileceğini öngörüyordu. Ancak, başvuru sahibinin sadece kısmen haklı çıkması durumunda bedel iadesi yapılmıyordu.
Başvurunun Gerekçesi
Anayasa Mahkemesi’ne yapılan başvuruda, bu kuralın mülkiyet hakkını ihlal ettiği ileri sürüldü. Gerekçede, itirazen şikâyet sürecinde başvuru sahiplerinin bazı iddialarının haklı, bazılarının ise haksız çıkmasının doğal olduğu, ancak mevcut düzenlemenin kısmen haklı çıkan kişileri haksız duruma düşürdüğü belirtildi. Ayrıca, zorunlu idari başvuru yolu olan itirazen şikâyet sürecinde, başvuru sahiplerinin ek mali yükümlülüklerle karşılaşmasının Anayasa’nın mülkiyet hakkı ve adil yargılanma ilkeleriyle bağdaşmadığı vurgulandı.
Anayasa Mahkemesi’nin Değerlendirmesi
Mahkeme, yaptığı incelemede şu hususlara dikkat çekti:
- İhale sürecine yönelik iddiaların tamamen yersiz olup olmadığının, ancak inceleme sonucunda belirlenebileceği,
- Her haksız iddianın kötü niyetle ileri sürülmüş sayılamayacağı,
- Kısmen haklı çıkan başvuru sahiplerinin, başvuru bedelini geri alamamasının aşırı bir külfet oluşturduğu,
- Kamu yararı ile bireysel haklar arasındaki adil dengenin bozulduğu tespit edildi.
Sonuç olarak, söz konusu kuralın Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkını ihlal ettiği ve orantısız bir sınırlama getirdiği gerekçesiyle iptaline karar verildi. İptal hükmü, kararın Resmî Gazete’de yayımlandığı 26 Mart 2025 tarihinden itibaren dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.
Kararın tam metni için: Anayasa Mahkemesi Kararı E.2024/85, K.2024/229
