Antropometri, günümüzde genellikle antropoloji, fizyoloji, ergonomi, spor bilimleri, moda tasarımı, tıp gibi alanlarda kullanılmaktadır. İnsan vücudunun ölçüleri ve boyutlarıyla ilgilenen bir bilimdir. Ancak temelinde antropometri tarihi karanlıktır. Bunun nedeni bu bilimin aynı zamanda egemen ülkeler tarafında, sözde “ilkel” insanları incelemek için de yaygın olarak kullanılmasıdır.
Antropometri, insan vücudunun boyutları ile ilgilenen özel bir bilim dalıdır. Yunanca anthropo (insan) ve metrikos (ölçme) sözcüklerinden türetilmiştir.
Antropometri bilimi, bireyler veya gruplar arasında, anatomi, coğrafi bölge ve meslek grupları gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanan farklılıkları ve benzerlikleri saptayarak daha geniş bir insan kitlesine uygun tasarımlar yapma imkânı sağlar. Bu tasarımlar için belirlediği vücut ölçüleri arasında, vücut hareketsiz ve belirli bir standart pozisyondayken alınan yapısal vücut ölçüleri ve vücut hareket halindeyken alınan fonksiyonel vücut ölçüleri bulunur.
Vücudun, ayakta ve oturarak belirli standart duruşlarında elde edilen değerlerdir.
Yükseklikler : Ayaktayken yerden, otururken oturma yüzeyinden ilgili vücut noktasına kadar olan uzunluklardır. Dikey düzlemde ölçülürler.
Genişlikler : Yatay ve enine çaplardır. Dikey düzlemde ölçülürler.
Derinlikler : Yatay ve dikine çaplardır. Yanal düzlemde ölçülürler.
Uzunluklar : Herhangi bir vücut kısmının uzun ekseni boyunca ölçülen değerdir.
Çevresel uzunluklar : Bir vücut parçasının kendisiyle aynı düzlemdeki çevresidir.
Eğrisel uzunluklar
Düşüklükler : Boyun, göğüs, bel ve kalça arasındaki mesafelerdir.
Kalınlıklar
Çıkıntılar : Bir vücut bileşeninin ucunun bileşenin başlangıcına olan uzaklığıdır.
Fotoğrafçılığın icadından sonraki ilk on yılda, polis güçleri şüpheli ve hükümlülerin görüntü koleksiyonlarını “haydut galerileri” adı altında toplamaya başladı.
Bu galeriler, kariyerine 1879’da Paris’teki polis merkezinde katip olarak başlayan Alphonse Bertillon’un işin içine girinceye kadar, herhangi bir sistematik şekilde organize edilmedi.
Şüpheli suçluların özelliklerini kaydetmek ve bunları yararlı bir şekilde düzenlemek için bir tür düzenli sistem yaratmaya çalışan Bertillon, Bertillon sistemi olarak adlandırılan bir antropometri sistemi geliştirdi.
Beş temel ölçüm kaydedildi: başın uzunluğu, başın genişliği, orta parmağın uzunluğu, sol ayağın uzunluğu ve “kübitenin” uzunluğu veya dirsekten orta parmağın sonuna kadar olan uzunluk.
Bu ölçümler daha sonra, bir kişinin kendi özellik kombinasyonuna dayanarak bir kaydının alınmasına izin veren karmaşık bir dosyalama sisteminde organize edildi.
Bertillon, cinayet sahnelerini adli doğrulukla ve diğer araştırmacı inovasyonlarla fotoğraflamak için özel bir yukarıdan aşağıya tripod (Fotoğraf makinesinin veyahut kameranın bir dengeye alarak sabitlemeye sağlayan 3 ayaktan oluşan alet) tasarladı.
Ancak en kalıcı icadı, bir profille eşleştirilmiş önden bir portre olan ikonik “sabıka fotoğrafı”ydı.
Günümüzde bu fikir mantıklı gelmese de, tüm bunların parmak izleri, kan grupları ve DNA’nın suçlulara dair bilgi verdiği evreden çok önce olduğunu hatırlayalım. Bu nedenle Bertillon yöntemi başta olmasa bile kısa sürede kabul gördü. Sonucunda suçluları yakalamak için sistemli bir metot gibi gözüküyordu. O zamandan sonra da polisler yakalanan zanlıları ölçmeye ve ölçümleri kataloglamaya başladılar.
Bertillon’un yöntemi ölçümlerle bitmedi. Ayrıca fiziksel detaylarına eşlik etmesi için her suçlunun bir fotoğrafını kataloglara eklemeye karar verdi. Günümüzde sabıka fotoğrafı olarak bilinen bu görüntüler, her bir şüphelinin yüzünü ve profilini içeriyordu. Kısa süre içinde Bertillon’un sabıka kaydı yöntemi, ölçüm sisteminden bile daha popüler hale geldi. Kendi adını taşıyan sistemi (Bertillonage) dünya çapında tanındı, ancak özellikle Avrupa’da popüler oldu.
Bertillon’un sistemi yaklaşık 20 yıl kadar uygulamada kaldı. Aslında terk edilme nedeni yapılma nedeniyle hemen hemen aynıydı. Bir noktada, on binlerce kartı kaydetmek, sürdürmek ve aramak çok zorlaştı. Ayrıca bu sistemin kullanımı zor ve zaman alıcıydı. Polis, ölçüm araçlarını düzenli olarak yeniden kalibre ettiklerinden emin olmak zorundaydı ve bunu yalnızca eğitimli bir teknisyen doğru biçimde yapabilirdi.
Kaynaklar:
https://www.matematiksel.org/alphonse-bertillon-kimdir/
https://mashable.com/feature/bertillon-anthropometrics
https://www.gelisenbeyin.net/antropometri-nedir.html
Ankahukuk Sitesi kurucusu ve yöneticisi
