Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Genel Hükümler 2/A Sınıfı 2019-2020 Öğretim Yılı Vize Sınavı Soru ve Cevapları
1.“İyi ama şimdi ben burada neye göre yargılanıyorum? Dağıtımı bile yapılmamış, üstelik de adıma gölge düşürerek, beni içine tıktıkları hücreden ötürü tamamlanamamış bir yazı nedeniyle… Başkalarına mal olması çok baştan engellenmiş görüşler için…” (Macit BALIK,Türk Romanında 12 Eylül Darbesi, 2009.) Romanda anlatılan yapıyı yaratan devlet düzeninin sahip olduğu ceza hukuku anlayışının beş (5) temel özelliğini yazınız. (10 p.)
CEVAP: Sözü edilen ceza hukuku “baskıcı”dır.
- Baskıcı ceza hukukunda, devlet ön plandadır ve kutsaldır.
- Resmi ideolojiye dayanmayan düşüncelere hayat hakkı tanınmaz.
- İfade özgürlüğünden söz edilemez.
- Yargı siyasallaşmıştır.
- Geçmişte “mutlakiyetçi” düzenlerde, günümüzde totaliter devletlerde görülür. Ancak kendisini demokratik olarak nitelendiren bir devlet de bu ceza hukukunun özelliklerini taşıyabilir.
- Suçlar fazla ayrıntılıdır, belirlilik/güvenlik ilkesi söz konusu değildir ve yargıç suç yaratabilir.
2. “Beccaria, ikrarı sağlamak için işkenceyi önemli bir yöntem olarak kabul etmiştir.” şeklindeki önerme doğru mudur? Soruyu Beccaria’nın dahil olduğu Okul’un beş (5) temel özelliğini de yazarak cevaplayınız. (10 p.)
CEVAP: Beccaria işkenceye şiddetle karşı çıkmıştır. Bu yöntemi hem insan onuruna aykırı bulmuş, hem de gerçeğin bu şekilde bulunamayacağını savunmuştur. Beccaria, Klasik Okul’un temsilcisidir. Bu Okul’un başlıca özellikleri şunlardır:
– İrade serbestisi esasına dayanır.
– Cezalandırmanın esası mutlak adalet-toplumsal yarardır.
– Tümdengelim metodu kullanılır; suç ve suçlu soyut olarak ele alınır.
– Cezanın önleme etkisi “özel” ve “genel” önleme olarak kabul edilir.
– Yaptırım olarak güvenlik tedbirleri değil cezaya başvurulur.
3. “Ceza muhakemesi hukuku normları, aynen ceza hukuku normlarında olduğu gibi, failin lehine mi yoksa aleyhine mi olduğuna bakılmaksızın, yürürlüğe girdikleri anda uygulanır ve geçmişe yürümez.” şeklindeki önerme doğru mudur? Neden? (10 puan)
CEVAP: Önerme bir yönüyle doğrudur. Derhal uygulanırlık ilkesi ceza muhakemesi hukuku normları için geçerlidir. Sonradan yürürlüğe giren norm failin lehine de aleyhine de olsa, derhal uygulanır. Oysa ceza hukuku normu failin lehine olması durumunda, geçmişe yürür. O nedenle önermedeki ceza hukuku normlarında olduğu gibi, ifadesi yanlıştır.
4. Ankara-Lefkoşa (KKTC) seferini yapan Türk Havayollarına ait yolcu uçağı Türkiye’nin hava sahasından ayrıldıktan 14 mil sonra, uçakta bulunan yolculardan Ali yanında oturan Letonya vatandaşı Oskar’la kavga etmeye başlar ve yumruk atarak Oskar’ın burnunu kırar. Bunun üzerine uçak Türkiye’ye döner ve Adana Şakirpaşa Havalimanına iniş yapar. Ali hakkında Türkiye mahkemelerinin yargı yetkisi var mıdır? Gerekçeli olarak açıklayınız (Not: Türkiye kıyı şeridi ile KKTC kıyı şeridi arasındaki mesafe 80 mil civarındadır). (10 puan)
Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdeniz’deki karasuları kıyıdan itibaren 12 deniz milidir. Bu mesafenin ötesi açık denizdir. TCK m. 8/2-b’ye göre açık deniz üzerindeki hava sahasında Türk hava araçlarında işlenen suçlar Türkiye’de işlenmiş sayılır. Bu durumda Ali, TCK m. 8/1 uyarınca Türkiye’de yargılanır ve Türk kanunları uygulanır (MÜLKİLİK İLKESİ).
5.İşten çıkarılan ve kızının yurt parasını ödeyemeyen Cemil çaresizlik içindedir. Cemil gerçeğine çok benzeyen oyuncak tabancayla yolda gördüğü bir kadını tehdit ederek boynundaki pırlanta kolyeyi ve kolundaki üç altın bileziği alır. Kadının bağırması üzerine panikleyen Cemil kolyeyi düşürür ancak bilezikleri alıp kaçar. Olayı uzaktan gören Can, kaçmakta olan Cemil‘i takip ederek yakalar ve zorla karakola götürür.
a) Cemil kaç suç işlemiştir ve olayda tipikliği engelleyen bir durum var mıdır? Cemil herhangi bir hukuka uygunluk nedeninden yararlanır mı? (15 p.)
CEVAP: CEMİL tek bir suç işlemiştir (yağma ya da hırsızlık cevabı kabul edilmiştir) Maddi konunun birden çok olması ve kolyenin düşürülmesi suç sayısını etkilemez. Burada suç tamamlanmıştır, teşebbüsten söz edilmesi temel hatadır.
Olayda tipikliği engelleyen bir durum yoktur. Tabancanın oyuncak olması aracın elverişsiz olduğu anlamına gelmez. Somut olayda araç elverişlidir, suç işlenebilmiştir.
Burada akla gelebilecek hukuka uygunluk nedeni sadece “zorunluluk hali”dir. Ancak bu hukuka uygunluk nedeninin ilk şartı “ağır ve muhakkak bir tehlike”nin varlığıdır. Olayda bu şart gerçekleşmemiştir.
b) Can‘ın cezai sorumluluğu var mıdır? Neden? (5 p.) (20 puan)
CEVAP: CAN’ın eylemi hukuka uygundur. TCK m. 24/1 bağlamında “kanunun hükmünü yerine getirmekte”dir. CMK m. 90 “suç üstü” halinde, herkese geçici olarak yakalama yetkisi vermiştir.
6. Yasin, baraj yapımı üstlenen önemli bir inşaat firmasının ortağıdır ve adı bir “bakan”la birlikte ihale yolsuzluğuna karışır. Muhalefet partisi milletvekili Tahir, TBMM Genel Kurulu’nda gündem dışı söz alarak bu hususu dile getirir ve “Sayın bakan bu yolsuzluk iddialarında nasıl bir role sahiptir? Adı defalarca böylesi olaylara karışmış olan bakan hakkında, hükümetin bir sözü var mıdır?” der. Gazeteci Galip, Tahir’in bu konuşmasını haber yapar ve yolsuzluk hakkında bilgisi olduğunu, bir yazı dizisiyle konuyu ayrıntılı olarak yazacağını duyurur. Yasin,Galip’i iki gün arayla iki kez arar ve bu konunun peşini bırakmasını, aksi halde çocuğunu kaçırarak öldüreceğini söyler. Çok sinirlenen Galip, Yasin’in evinin önüne giderek beklemeye başlar. Bir süre sonra arabasıyla gelen Yasin’i araçtan iner inmez bir yumruk atarak yere düşüren Galip, eline geçirdiği bir taşı vurmak üzereyken, arabada bulunan Yasin’in misafiri, milletvekili Melih, tabancasının kabzasıyla Galip’in ensesine vurarak bayıltır. Galip uzun bir süre ayılmayınca Melih ambulans çağırır. Galip ambulansla hastaneye götürülürken, ambulansın kaygan yolda devrilmesi sonucu başını cama çarpar ve görme yeteneğini kaybeder. Birkaç gün sonra, milletvekili Tahir ve gazeteci Galip hakkında “TC. Hükümetini” aşağıladıkları gerekçesiyle dava açılır.
a)Yasin‘in (10 p.) b)Tahir’in‘in (5 p.) c)Galip‘in (10 p.) d)Melih’in cezai sorumluluklarını değerlendiriniz. Melih’in hareketiyle, Galip’in görme yeteneğini kaybetmesi arasında nedensellik bağı var mıdır? (15 p.) (40 puan)
CEVAP:
a) YASİN, Galip’e karşı iki kez tehdit suçunu işlemiştir. Herhangi bir hukuka uygunluk nedeni yoktur.
b) TAHİR’ in sözleri herhangi bir suç unsuru içermemektedir. TCK m. 26/1 bağlamında eleştiri hakkını kullanmaktadır. Eylem suç olmadığı için yasama sorumsuzluğunu tartışmaya gerek yoktur.
c) GALİP gazetecidir ve TCK m. 26/1 anlamında bir hakkını kullanmaktadır.
Galip, Yasin’in tehditleri karşısında meşru müdafaa durumunda değildir haksız tahrikten yararlanır.
Taşı vurmak üzereyken engellenmesi “teşebbüs” değildir. Olayda tek bir yaralama vardır.
d) MELİH, üçüncü kişi lehine meşru savunmada bulunmaktadır.
Olayda suç olmadığı için yasama dokunulmazlığının kaldırılması gerekmez. Ancak bu saptamayı TBMM değil mahkeme yapacağı için, dokunulmazlık konusu gündeme gelebilir.
Melih’in hareketiyle, Galip’in görme yeteneğini kaybetmesi arasında nedensellik bağı olduğu “şart teorisi”ne göre kabul edilebilir. Ancak “uygun nedensellik” ve “insani nedensellik” teorilerine göre nedensellik kabul edilemez. Araya atipik ve istisnai bir neden girmiştir.
Ankahukuk Sitesi kurucusu ve yöneticisi
