Yetki
Genel kural
MADDE 5- (1) Mahkemelerin yetkisi, diğer kanunlarda yer alan yetkiye ilişkin
hükümler saklı kalmak üzere, bu Kanundaki hükümlere tabidir.
İçerik Başlıkları
HMK m.5 Gerekçesi
Medeni yargılama alanında görev yapan mahkemelerin yetkisi, Anayasanın 142 nci maddesine uygun olarak, bu Kanunla düzenlenmiştir. Diğer taraftan, 1086 sayılı Kanun dışında, özel kanunlardaki yetkiye ilişkin kurallar, kesin yetki kuralı olarak öngörülmediği takdirde genel yetki kuralı ile beraber seçimlik bir yetki kuralı oluşturacaktır. Bu sebeple özel kanunlardaki yetkiye ilişkin hükümler saklı tutulmuştur.
Maddedeki “diğer kanunlar” terimi Anayasa ile uluslararası antlaşmaları da kapsar şekilde, geniş anlamda kullanılmıştır.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
Tasarının 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeleri, teselsül nedeniyle 11, 12, 13 ve 14 üncü maddeler olarak aynen kabul edilmiştir.
TBMM GENEL KURULU
TBMM Genel Kurulunda 5., 6., 7., 8., 9. ve 10. maddeler tasarı metninden çıkartılmış ve diğer maddeler buna göre teselsül ettirilmiştir.
HMK m.5 – TBMM Genel Kurul Görüşmeleri
11’inci madde: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.
5’inci madde üzerinde bir önerge vardır, okutuyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 393 sıra sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısının 5 inci maddesinin Tasarı metninden çıkarılmasını ve diğer maddelerin buna göre teselsül ettirilmesini arz ve teklif ederiz.
Bekir Bozdağ Rıdvan Yalçın Hamit Geylani Turgut Dibek Yahya Akman
Yozgat Ordu Hakkâri Kırklareli Şanlıurfa
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – Takdire bırakıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Hükûmet?
DEVLET BAKANI NİMET ÇUBUKÇU (İstanbul) – Katılıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Gerekçe okutuyorum:
Gerekçe:
Malvarlığına ilişkin davalarda; sulh hukuk-asliye hukuk ayrımının kaldırılması nedeniyle “Kısmi davada görev”i düzenleyen maddenin gerekliliği ortadan kalktığından, bu hükmün Tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.
BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmiş ve madde 5 çıkmıştır.
6’ncı madde üzerinde bir önerge vardır, okutuyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 393 sıra sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısının 6 ncı maddesinin Tasarı metninden çıkarılmasını ve diğer maddelerin buna göre teselsül ettirilmesini arz ve teklif ederiz.
Bekir Bozdağ Rıdvan Yalçın Hamit Geylani Turgut Dibek Yahya Akman
Yozgat Ordu Hakkâri Kırklareli Şanlıurfa
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – Takdire bırakıyoruz Sayın Başkanım.
BAŞKAN – Hükûmet?
DEVLET BAKANI NİMET ÇUBUKÇU (İstanbul) – Katılıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:
Gerekçe:
Malvarlığına ilişkin davalarda; sulh hukuk-asliye hukuk ayrımının kaldırılması nedeniyle “Karşı davada görev”i düzenleyen maddenin gerekliliği ortadan kalktığından, bu hükmün Tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.
BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmiş ve madde 6 çıkmıştır.
7’nci madde üzerinde bir önerge vardır, okutuyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 393 sıra sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısının 7 nci maddesinin Tasarı metninden çıkarılmasını ve diğer maddelerin buna göre teselsül ettirilmesini arz ve teklif ederiz.
Bekir Bozdağ Rıdvan Yalçın Hamit Geylani Turgut Dibek Yahya Akman
Yozgat Ordu Hakkâri Kırklareli Şanlıurfa
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – Takdire bırakıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Hükûmet?
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI NİMET ÇUBUKÇU (İstanbul) – Katılıyoruz Sayın Başkanım.
BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:
Gerekçe:
Malvarlığına ilişkin davalarda; sulh hukuk-asliye hukuk ayrımının kaldırılması nedeniyle “Eşyaya bağlı irtifak haklarına ilişkin davalarda görev”i düzenleyen maddenin gerekliliği ortadan kalktığından, bu hükmün Tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.
BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmiş ve madde 7 çıkmıştır.
8’inci madde üzerinde bir önerge vardır, okutuyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 393 sıra sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısının 8 inci maddesinin Tasarı metninden çıkarılmasını ve diğer maddelerin buna göre teselsül ettirilmesini arz ve teklif ederiz.
Bekir Bozdağ Rıdvan Yalçın Hamit Geylani Turgut Dibek Yahya Akman
Yozgat Ordu Hakkâri Kırklareli Şanlıurfa
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – Takdire bırakıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Hükûmet?
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI NİMET ÇUBUKÇU (İstanbul) – Katılıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:
Gerekçe:
“Sulh hukuk mahkemelerinin görevi” yapılan değişiklikle, Tasarının 4 üncü maddesinde düzenlendiğinden, 8 inci maddenin Tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.
BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmiş ve madde 8 çıkmıştır.
Madde 9 üzerinde bir önerge vardır, okutuyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 393 sıra sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısının 9 uncu maddesinin Tasarı metninden çıkarılmasını ve diğer maddelerin buna göre teselsül ettirilmesini arz ve teklif ederiz.
Bekir Bozdağ Rıdvan Yalçın Hamit Geylani Turgut Dibek Yahya Akman
Yozgat Ordu Hakkâri Kırklareli Şanlıurfa
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – Takdire bırakıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Hükûmet?
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI NİMET ÇUBUKÇU (İstanbul) – Katılıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:
Gerekçe:
“Şahıs varlığına ilişkin davalarda görev”, yapılan değişiklikle Tasarının 2 nci maddesinde düzenlendiğinden, 9 uncu maddenin Tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.
BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmiş ve madde 9 çıkmıştır.
10’uncu madde üzerinde bir önerge vardır, okutuyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 393 sıra sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısının 10 uncu maddesinin Tasarı metninden çıkarılmasını ve diğer maddelerin buna göre teselsül ettirilmesini arz ve teklif ederiz.
Bekir Bozdağ Rıdvan Yalçın Hamit Geylani Turgut Dibek Suat Kınıklıoğlu
Yozgat Ordu Hakkâri Kırklareli Çankırı
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – Değerli Başkanım, madde, tasarının 3’üncü maddesine aktarılmıştır. Bu beyanla takdiri Genel Kurula bırakıyorum.
BAŞKAN – Hükûmet?
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI NİMET ÇUBUKÇU (İstanbul) – Katılıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:
Gerekçe:
“Ölüm veya vücut bütünlüğünün yitirilmesinden doğan zararların tazmini davalarında görev”, yapılan değişiklikle, Tasarının 3 üncü maddesinde düzenlendiğinden, 10 uncu maddenin Tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.
BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmiş ve 10’uncu madde çıkmıştır.
Bundan sonraki maddeleri gene buradaki sırayla okuyacağım, daha sonra teselsül ettirilecektir.
11’inci madde: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.
HMK m. 5 – Yargıtay Kararları
- Dava anlaşmalı boşanma davasında düzenlenen protokolden kaynaklanan tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Davacı anlaşmalı boşanma protokolünde kendisine bırakılan ve davalı eş adına kayıtlı taşınmazlara dair davalı eşinin edim borcunu yerine getirmesini ve bu taşınmazların adına tescilini, terdiden aile konutu olan ve davalı eşe bırakılan taşınmazın tapu kaydının iptali ile 1/2 sinin adına kayıt ve tescilini istemiştir. Anlaşmalı boşanma davalarında boşanma protokolünden kaynaklı anlaşmazlıklarda taşınmazının aynının bulunduğu yer mahkemesi yetkili olmayıp genel yetki kuralı geçerlidir. Ayrıca dava terditli açılmış olup birlikte görülmesi gerekirken ilk derece mahkemesince davacının ilk talebinin tefrik edilerek yetkisizlik kararı verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. (Y. 2.H.D. Esas : 2019/6171 Karar : 2019/11983 Tarih: 04.12.2019)
- İstihkak davalarında davanın icra takibinin yapıldığı yer mahkemesinde veya davalının ikametgah mahkemesinde açılması gerekir. İstihkak davalarında kesin yetki öngörülmediğinden yetki itirazı ilk itiraz olarak ileri sürülebilir. Dava dilekçesi davalı ta.
8. H. D. Esas : 2016/19005 Karar : 2017/7948 Tarih : 30.05.2017)