İçerik Başlıkları
I. KADASTRO NEDİR?
Kadastro, taşınmaz malların (arsa, arazi, bina vb.) mülkiyet durumunu, sınırlarını ve niteliklerini belirlemek amacıyla yapılan hukuki ve teknik bir çalışmadır. Kadastro çalışmaları sonucunda taşınmazların geometrik durumları haritalar üzerinde belirlenir ve mülkiyet kayıtları Tapu Sicil Müdürlüğü’nde düzenlenir.
Kadastro; Türk Medeni Kanunu, Kadastro Kanunu ve ilgili diğer yasal düzenlemeler çerçevesinde gerçekleştirilir. Amaç, taşınmazlarla ilgili mülkiyet sorunlarını çözmek ve tapu sicilinin güvenilirliğini sağlamaktır.
II. KADASTRO SÜRECİ VE TEMEL KAVRAMLAR
-
Kadastro Süreci
- Kadastro Çalışma Alanının Belirlenmesi: Kadastro çalışmaları, köy veya mahallenin idari sınırları içinde gerçekleştirilir. Ancak bu sınırlar kadastro çalışma alanı olarak kabul edilse de idari sınır olarak değerlendirilemez. Çalışmalara başlamadan önce taşınmazlara ilişkin tapu ve vergi kayıtları toplanır.
- Tespit: Kadastro teknisyenleri tarafından taşınmazların nitelikleri, sınırları, malik bilgileri ve hukuki durumları belirlenir. Tespitler sırasında tutanaklar düzenlenir.
- Askıya Çıkarma: Kadastro müdürlüğü tarafından hazırlanan askı cetvelleri, ilgili alanlarda otuz gün süreyle ilan edilir.
- İtiraz Süreci: Askı süresince ve kadastro çalışmaları tamamlanıncaya kadar tespitlere itiraz edilebilir.
- Kesinleşme: İtiraz olmayan veya mahkeme kararıyla sonuçlanan tespitler kesinleşerek tapu siciline işlenir.
-
Kadastro Tutanakları
- Ada ve Parsel: Ada, bir alanın sınırlarıyla ayrılmış parçasını; parsel, bu ada içinde belirli bir mülkiyeti ifade eder.
- Tutanakta Belirtilen Bilgiler: Taşınmazın yüzölçümü, nitelikleri (tarla, orman, mera vb.), malik bilgileri, edinme nedeni (miras, bağış, satın alma vb.) ve belgelerle desteklenen diğer detaylar yer alır.
-
Tespit Dayanakları ve Edinme Sebepleri
- Tapu kaydı, vergi kaydı, mahkeme kararı, satış senedi, taksim senedi ve kazandırıcı zamanaşımı gibi belgelere dayanılarak tespit yapılır.
-
Tespit Harici Bırakılan Yerler
- Yol, mera, yaylak, kışlak, dere, kıyı kenar çizgisi gibi yerler özel mülkiyete konu edilemeyecek alanlar olarak tespit harici bırakılır.
III. KADASTRO MAHKEMELERİ
-
Görev ve Yetki Alanı
- Kadastro mahkemelerinin görevi, kadastro tespitine ilişkin uyuşmazlıkların çözümüdür. Ancak, kadastro tutanağı düzenlenmeyen taşınmazlar hakkında genel mahkemeler yetkilidir.
-
Kadastro Mahkemelerinin Görebileceği Davalar
- Kadastro tespitine itiraz davaları,
- Zilyetliğe dayalı tescil davaları,
- Tapu kaydı iptal ve tescil davaları,
- Yenileme kadastrosuna ilişkin itiraz davaları.
-
Kadastro Mahkemesinin Görevsiz Olduğu Durumlar
- Yollar, köprüler gibi tescil harici alanların tapuya tesciline ilişkin davalarda genel mahkemeler yetkilidir.
- Yenilik doğurucu (ortaklığın giderilmesi, taksim) davalarda kadastro mahkemeleri görevli değildir.
IV. ZİLYETLİK VE TAPU KAYDI İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
-
Zilyetlikle Kazanma Şartları
- Taşınmazın özel mülkiyete konu olabilmesi,
- Zilyetliğin malik sıfatıyla ve aralıksız 20 yıl sürdürülmesi,
- Ekonomik amaca uygun kullanımın mevcut olması.
-
Tapuların Hukuki Değeri
- Kadastro sırasında sabit sınırların dikkate alınması; tapu, vergi kaydı ve diğer belgelerin geçerlilik ve kapsamının değerlendirilmesi gerekir.
- Tapuların geçerliliği; tescil ilamı, idari tapular ve iskân tapuları gibi unsurlarla değerlendirilir.
V. KAMU VE ÖZEL MÜLKİYET AYRIMI
-
Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerler
- Mera, yaylak, kışlaklar,
- Orman alanları,
- Dere ve akarsu yatakları,
- Taş ocakları, kıyı kenar çizgisi içinde kalan yerler.
-
Köy Tüzel Kişiliğine Ait Taşınmazlar
- Köy mezarlıkları, camiler, imam evleri gibi taşınmazlar köy tüzel kişiliği adına tescil edilir.
- Yol, meydan gibi orta malları tescil edilmez, haritalarda gösterilir.
VI. KADASTRO DAVALARINDA USULİ İŞLEMLER
-
Dava Açma Süreci
- Kadastro tutanakları askı ilanından itibaren 30 gün içinde dava açılabilir.
- Bu sürenin geçirilmesi durumunda ise artık kadastro tespitlerinin kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıllık hak düşürücü süresi içinde mahallin hukuk mahkemelerinde genel hükümlere göre dava açılması gerekmektedir.
-
Keşif ve Bilirkişi İncelemesi
- Dava konusu taşınmaz yerinde incelenir.
- Komşu parsel tutanakları, tapu ve kadastro kayıtları dikkate alınır.
- Tarafsız bilirkişiler, köy halkından seçilir.
-
Hüküm Verme
- Kadastro mahkemesi, taşınmazın hukuki durumu ve mülkiyet haklarına ilişkin karar verir.
- Zilyetlikle kazanılamayacak yerler ve kamu mallarına ilişkin talepler reddedilir.
VII. KADASTRO KANUNUNA GÖRE TEMEL HÜKÜMLER
-
Kadastro Kanunu’nun 14. Maddesi
- Zilyetlik hükümlerine göre taşınmaz edinme sınırları; kuru toprak için 100 dönüm, sulu toprak için 40 dönüm olarak belirlenmiştir.
-
Kadastro Kanunu’nun 17. Maddesi
- Yoğun emek ve yatırım gerektiren imar-ihya çalışmaları sonucu taşınmaz edinme mümkündür.
-
Kadastro Kanunu’nun 28. Maddesi
- Kadastro davalarında mahkeme taleple bağlı değildir. Deliller re’sen araştırılır.
-
Kadastro Kanunu’nun 36. Maddesi
- Yargılama giderleri ve harçlar, dava taraflarına eşitlik ve hakkaniyet ilkelerine uygun şekilde yüklenir.
VIII. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Kadastro hukuku, taşınmazların mülkiyetinin düzenlenmesi ve uyuşmazlıkların çözümünde kritik bir role sahiptir. Kadastro sürecinin ve dava türlerinin anlaşılması, taşınmaz mal sahiplerinin haklarını koruması açısından önem taşır. Kadastro Kanunu ve ilgili düzenlemelere uygun olarak işlem yapılması, uzun vadeli hukuki güvenliği sağlar.