Anayasa Mahkemesi, 7089 sayılı Olağanüstü Hal (OHAL) Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 2. maddesinin (2) numaralı fıkrasının dördüncü cümlesini Anayasa’nın 40. maddesine (etkili başvuru hakkı) aykırı buldu ve iptal etti. Karar, 4 Aralık 2024 tarihinde oy birliğiyle alındı. Anayasa Mahkemesi Kararı, Resmi Gazete’nin 10 Mart 2025 tarihli sayısında yayınlandı.
Kararın Detayları:
Anayasa Mahkemesi, OHAL kapsamında doğrudan kamu görevinden çıkarılıp daha sonra görevine iade edilen kişilerin, görevden çıkarılmaları nedeniyle herhangi bir tazminat talebinde bulunamayacaklarını öngören kuralın, etkili başvuru hakkını ihlal ettiğini belirtti. Mahkeme, bu kuralın devletin kişilerin hak ve özgürlüklerini koruma yükümlülüğüyle bağdaşmadığını vurguladı.
OHAL Kapsamında Görevden Çıkarılma ve İade Süreci:
- OHAL döneminde, kamu görevlileri doğrudan KHK ile görevden çıkarılabiliyordu.
- Daha sonra, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu (OHAL Komisyonu) tarafından bu kişilerin görevlerine iade edilmesi kararı alınabiliyordu.
- İtiraz konusu kural, görevine iade edilen kişilerin görevden çıkarılmaları nedeniyle tazminat talebinde bulunmalarını engelliyordu.
Etkili Başvuru Hakkı ve Tazminat:
Anayasa Mahkemesi, devletin hukuka aykırı uygulamaları nedeniyle zarara uğrayan kişilere tazminat talebinde bulunma imkânı tanımasının, Anayasa’nın 40. maddesinin bir gereği olduğunu belirtti. Mahkeme, OHAL kapsamında hukuka aykırı olarak görevden çıkarılan kişilerin, uğradıkları maddi ve manevi zararlarını giderme imkânından mahrum bırakılmasının, etkili başvuru hakkını ihlal ettiğini vurguladı.
Kararın Etkileri:
- 2. Maddenin (2) Fıkrasının Dördüncü Cümlesi: “Bu kişiler, kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamaz.” ibaresi iptal edildi.
- Bu iptal kararıyla, OHAL kapsamında görevden çıkarılıp daha sonra görevine iade edilen kişiler, görevden çıkarılmaları nedeniyle tazminat talebinde bulunabilecek.
