Ülkemiz, tarihin sayfalarına kara harflerle yazılan ve yüreklerimizi derinden yaralayan birçok acı olayla karşı karşıya kalmıştır. Bunlardan biri de Bolu Grand Kartal Otel yangını, ne yazık ki yitirmiş olduğumuz ve bu zamandan sonra da daha da artmasını istemediğimiz 79 vatandaşımızın hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan büyük bir trajedidir. Bu elim olay, yalnızca can kayıplarımızla değil, geride bıraktığı derin hüzünle de hafızalarımıza kazınmıştır.

İhmallerin veya yetersiz önlemlerin, nasıl telafisi imkânsız kayıplara yol açabileceğini hepimize bir kez daha hatırlatan bu facia, bizlere önemli bir sorumluluk yüklemektedir: Bundan sonra bu tür faciaların yaşanmaması için gerekli dersleri çıkararak bilinçlenmek ve harekete geçmek.

Bu yazı, hem kaybettiklerimizi anmak hem de gelecekte bu tür acıların tekrarını önlemek adına bir rehber niteliği taşıması amacıyla hazırlanmıştır. Amacımız, yangın güvenliği konusunda bireysel ve kurumsal farkındalığı artırmak, turizm tesislerinden özel iş yerlerine kadar her alanda alınması gereken tedbirlerin önemini vurgulamak ve yapılması gerekenleri bir kez daha gündeme taşımaktır.

Unutulmamalıdır ki güvenlik, bireysel ihmallerin değil, toplumsal bilinç ve dayanışmanın bir ürünüdür. Herkesin üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmesi, geleceğimizi daha güvenli ve huzurlu bir şekilde inşa etmenin anahtarıdır.

Bu vesileyle hayatını kaybeden tüm vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, ailelerine ve sevenlerine sabırlar diliyoruz. Hiçbir yangın, başka hayatları söndürmesin diye çıktığımız bu bilinçlendirme yolculuğunda, hep birlikte daha güvenli yarınlara ulaşmak dileğiyle.

Türkiye’deki otel yangın güvenliği mevzuatı, özellikle konaklama tesislerinin yangın güvenliği standartlarına uygun olarak faaliyet göstermesini sağlamak için çeşitli yasal düzenlemeler içermektedir. Bu düzenlemeler, hem otel işletmecilerinin hem de ziyaretçilerin güvenliğini temin etmek için oluşturulmuştur. Aşağıda genel bilgiler verilmiştir:

Temel Mevzuatlar

1. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik

• • Resmi Gazete: 9 Eylül 2009 tarih ve 27344 sayılı.
  • Türkiye’de yangın güvenliği ile ilgili en kapsamlı düzenlemedir.
  • Otellerin yangın güvenliği standartlarını belirler, kaçış yolları, yangın söndürme sistemleri, alarm sistemleri ve yangın eğitimleri gibi konuları kapsar.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (9 Eylül 2009 tarih ve 27344 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır) Türkiye’de yangın güvenliğini düzenleyen kapsamlı bir mevzuattır. Bu yönetmelik, binaların yangın güvenliği açısından taşıması gereken şartları belirler. Yönetmelik, konutlar, ticari yapılar, endüstriyel tesisler ve kamu binaları dahil olmak üzere tüm bina türleri için geçerlidir.

Aşağıda yönetmelikteki önemli düzenlemeler ana başlıklar altında açıklanmıştır:

---

1. Genel Esaslar

• Yönetmeliğin amacı, yangınların can ve mal kaybına yol açmasını önlemek, yangın anında can güvenliğini sağlamak ve yangının etkilerini sınırlandırmaktır.
• Tüm binalarda yangın güvenliği tedbirleri, bina türüne ve kullanım amacına göre uyarlanmalıdır.
• Binanın tasarımı, inşası ve kullanımı aşamalarında yangın güvenliği göz önünde bulundurulmalıdır.

---

2. Yangın Risk Kategorileri ve Yapı Malzemeleri

• Yangın Risk Kategorileri: Binalar, yangın riskine göre sınıflandırılır (düşük, orta, yüksek riskli yapılar).
• Yapı Malzemeleri: Yapı elemanlarının yangına dayanım süreleri belirlenir. Kullanılacak malzemeler yanmaz veya zor alevlenir özellikte olmalıdır.

---

3. Yangın Söndürme Sistemleri

• Taşınabilir Yangın Söndürücüler: Her bina için belirli sayıda ve uygun kapasitede yangın söndürücü bulundurulması zorunludur.
• Sprinkler Sistemleri: Yüksek binalar ve 2000 m²’den büyük kapalı alanlara sahip ticari binalarda otomatik yangın söndürme (sprinkler) sistemleri zorunludur.
• Yangın Dolapları ve Hidrant Sistemleri: Yangın dolapları ve hidrant sistemleri, yangına müdahale sürecini hızlandırmak için uygun noktalarda yerleştirilmelidir.

---

4. Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri

• Duman, ısı ve alev algılama cihazları binalarda zorunlu olarak kurulmalıdır.
• Oteller, hastaneler ve kamu binaları gibi yüksek riskli yapılarda yangın alarm sistemleri bulundurulmalıdır.
• Yangın alarmı, bina içindeki tüm kullanıcıların duyabileceği şekilde tasarlanmalıdır.

---

5. Kaçış Yolları ve Acil Çıkışlar

• Kaçış Yolları: Kaçış yollarının sayısı ve genişliği, binadaki insan sayısına ve bina tipine uygun olmalıdır.
• Acil Çıkış Kapıları: Acil çıkış kapıları, yangın anında kolaylıkla kullanılabilir olmalı ve dışa açılmalıdır. Kapılar yangına dayanıklı malzemeden yapılmalıdır.
• Merdivenler: Yüksek binalarda yangına dayanıklı merdivenler ve duman geçirmez hol sistemleri kullanılmalıdır.

---

6. Yangın Tahliye Planları

• Her binada yangın tahliye planı hazırlanmalı ve bina kullanıcılarına duyurulmalıdır.
• Yangın tahliye yolları ve acil çıkış kapıları, herkesin görebileceği şekilde işaretlenmelidir.
• Otel ve hastane gibi binalarda, kat planları üzerinde yangın tahliye rotaları gösterilmelidir.

---

7. Yangın Tatbikatları ve Eğitim

• Yüksek riskli binalarda yangın tatbikatları düzenli aralıklarla yapılmalıdır.
• Çalışanlar, yangın önleme ve yangın sırasında yapılması gerekenler konusunda eğitilmelidir.

---

8. Teknik Gereklilikler

• Yangın Duvarları: Bina bölmeleri arasında yangın duvarları yapılmalıdır. Bu duvarlar yangının yayılmasını önler.
• Havalandırma Sistemleri: Yangın sırasında duman tahliyesi için havalandırma sistemleri kurulmalıdır.
• Elektrik ve Gaz Tesisatları: Elektrik tesisatı ve gaz hatlarının yangın riskini en aza indirecek şekilde döşenmesi gerekir.

---

9. Cezai Yaptırımlar ve Denetimler

• Yönetmelik hükümlerine aykırı durumların tespiti halinde cezai yaptırımlar uygulanır. İlgili bina için idari para cezaları kesilebilir veya faaliyeti durdurulabilir.
• Belediyeler ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, binaların yangın güvenliği açısından uygunluğunu denetler.

---

Ek Bilgiler

• Yönetmelik, yeni yapılacak binaların yanı sıra mevcut binalarda yapılacak tadilat ve değişikliklerde de geçerlidir.
• Yönetmelikte özel bina türlerine (ör. oteller, alışveriş merkezleri, endüstriyel tesisler) yönelik ek hükümler bulunmaktadır.

 

===================

2. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (Kanun No. 6331)

• • İş yerlerinde, çalışanların yangın güvenliğinin sağlanması için gerekli tedbirlerin alınmasını zorunlu kılar.
  • Yangın risk değerlendirmesi yapılması ve buna uygun önlemlerin alınması gerekir.

3. Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine Dair Yönetmelik

• • • Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından çıkarılan bu yönetmelik, turizm tesislerinin asgari standartlarını belirler ve yangın güvenliğine ilişkin gereklilikleri içerir.

Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik (18 Haziran 2013 tarih ve 28681 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır), iş yerlerinde acil durumlara karşı alınması gereken önlemleri düzenleyen bir mevzuattır. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na dayanılarak hazırlanmıştır ve yangın, patlama, doğal afetler gibi olaylara karşı iş yerlerinde çalışanların güvenliğini sağlamayı hedefler.

Aşağıda yönetmelik hakkında kapsamlı bilgiler bulunmaktadır:

---

1. Yönetmeliğin Amacı ve Kapsamı

• Amaç: İş yerlerinde çalışanların, işverenlerin ve diğer kişilerin karşılaşabileceği acil durumları tanımlamak, bu durumlara karşı önceden planlama yapmak, zararları en aza indirmek ve hızlı bir şekilde müdahale edilmesini sağlamak.
• Kapsam:
  • İşverenler ve çalışanlar dahil tüm iş yerlerini kapsar.
  • Acil durumlara yönelik risk değerlendirmesi, planlama, eğitim ve tatbikatları içerir.

---

2. Acil Durum Planı

a. Planın Hazırlanması

Her işveren, iş yerinde meydana gelebilecek acil durumlara karşı bir acil durum planı hazırlamak zorundadır. Bu plan, aşağıdaki hususları içermelidir:

1. Risklerin Belirlenmesi ve Analizi:

   İş yerindeki yangın, patlama, kimyasal sızıntı, deprem gibi tehlikelerin belirlenmesi.

2. Müdahale Yöntemleri:

   • Yangına müdahale yöntemleri, tahliye prosedürleri ve ilk yardım gibi detaylar.

3. Sorumlu Kişiler ve Görev Dağılımı:

   • Acil durum ekipleri (yangın söndürme, kurtarma ve tahliye, ilk yardım ekipleri) oluşturulmalı ve görevleri açıkça belirtilmelidir.

4. Tahliye ve Toplanma Alanları:

   • İş yerindeki tahliye yolları, acil çıkışlar ve güvenli toplanma noktaları planlanmalıdır.

b. Planın Güncellenmesi

• İş yerindeki değişiklikler (yeni ekipman, bina düzenlemeleri vb.) acil durum planını etkiliyorsa, plan güncellenmelidir.
• Plan en az yılda bir kez gözden geçirilmelidir.

---

3. Risk Değerlendirmesi

• İşveren, iş yerindeki tüm potansiyel acil durumları belirlemek için bir risk değerlendirmesi yapmalıdır.
• Risk değerlendirmesi sırasında aşağıdaki unsurlar dikkate alınır:
  • İş yerinin yapısı ve konumu.
  • Kullanılan maddeler ve ekipmanlar.
  • Çalışanların sayısı ve niteliği.

---

4. Acil Durum Ekipleri

Yönetmeliğe göre iş yerlerinde acil durumlarla ilgili özel ekipler oluşturulmalıdır. Bu ekipler:

• Yangın Söndürme Ekibi
• Kurtarma ve Tahliye Ekibi
• İlk Yardım Ekibi
  Ekip üyelerine görevleri ile ilgili düzenli eğitim verilmelidir. Ayrıca, ekipler arasında iletişim ve koordinasyon sağlanmalıdır.

---

5. Eğitim ve Tatbikat

a. Eğitim

• Çalışanlara acil durumlarla ilgili düzenli eğitim verilmelidir. Eğitim, yangın güvenliği, ilk yardım, tahliye yolları ve acil durum prosedürlerini kapsamalıdır.
• Eğitimler, iş sağlığı ve güvenliği uzmanları veya bu konuda yetkin kişiler tarafından verilmelidir.

b. Tatbikat

• İş yerlerinde yılda en az bir kez yangın ve tahliye tatbikatı yapılmalıdır.
• Tatbikatlar, çalışanların acil durumlarda hızlı ve doğru şekilde hareket etmelerini sağlar.

---

6. Tahliye ve Toplanma Alanları

• İş yerinde acil çıkış yolları, merdivenler ve kapılar yangın ve diğer acil durumlarda hızlı tahliyeyi sağlayacak şekilde düzenlenmelidir.
• Toplanma Alanları: Acil durumlarda çalışanların toplanacağı güvenli bölgeler önceden belirlenmelidir. Bu alanlar çalışanlara açıkça belirtilmeli ve işaretlenmelidir.

---

7. Teknik Gereklilikler

• Yangın Söndürme ve Algılama Sistemleri:
  • İş yerinde yangın algılama ve söndürme sistemleri kurulmalı, düzenli olarak bakım ve kontrolü yapılmalıdır.
• Acil Durum Aydınlatması ve Yönlendirme:
  • Elektrik kesintisi durumunda tahliyeyi kolaylaştıracak acil aydınlatma sistemleri olmalıdır.
• İletişim ve Uyarı Sistemleri:
  • Acil durumlarda kullanılmak üzere anons ve alarm sistemleri bulunmalıdır.

---

8. İşverenin Sorumlulukları

İşveren, yönetmelik kapsamında şu yükümlülüklere sahiptir:

• Acil durumları öngörmek ve önlemek için tedbirler almak.
• Çalışanların güvenliğini sağlamak için gerekli ekipman ve eğitimleri temin etmek.
• Acil durum planını hazırlamak, uygulamak ve güncel tutmak.

---

9. Çalışanların Sorumlulukları

Çalışanlar da yönetmelik kapsamında belirli sorumluluklara sahiptir:

• İşveren tarafından belirlenen acil durum prosedürlerine uymak.
• Yangın ve acil durum ekipmanlarını doğru kullanmak.
• Acil durum eğitimlerine ve tatbikatlarına katılmak.

---

10. Denetim ve Cezai Yaptırımlar

• Denetim: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişleri, iş yerlerinde yönetmelik hükümlerine uygunluğunu denetler.
• Cezai Yaptırımlar:
  • Acil durum önlemlerini almayan işverenlere idari para cezası uygulanır.
  • Çalışanların hayatını tehlikeye atan durumlarda iş yeri faaliyeti durdurulabilir.

---

11. Özel Hükümler

• Yüksek riskli iş yerleri (ör. kimyasal tesisler, büyük alışveriş merkezleri) için daha kapsamlı acil durum planları yapılması gerekebilir.
• Acil durum ekipmanlarının yerleşimi ve kapasitesi, iş yerinin büyüklüğüne ve çalışan sayısına göre belirlenir.

---

Sonuç

Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik, iş yerlerinde acil durumlara karşı sistematik bir yaklaşım benimsemeyi zorunlu kılar. Yangın, patlama, deprem gibi durumlarda can ve mal kaybını önlemeyi amaçlar. Yönetmelik, işverenlere önemli sorumluluklar yüklerken çalışanların da güvenlik süreçlerine dahil edilmesini sağlar.

Öne Çıkan Yangın Güvenliği Gereklilikleri

• Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri
  Otellerde yangın alarm sistemlerinin kurulması zorunludur. Yangın anında erken uyarı sağlayan duman ve ısı dedektörleri olmalıdır.

• Kaçış Yolları ve Acil Çıkışlar
  Her otelde yeterli sayıda ve kolay erişilebilir acil çıkış kapısı bulunmalıdır. Bu kapılar yönetmeliklere uygun şekilde işaretlenmeli ve sürekli açık tutulmalıdır.

• Yangın Söndürme Ekipmanları
  Otellerde yangın söndürme tüpleri, sprinkler sistemleri ve yangın hidrantlarının bulunması gereklidir. Ekipmanların düzenli bakımı yapılmalıdır.

• Yangın Tatbikatları ve Eğitim
  Otel personeline düzenli olarak yangın güvenliği eğitimi verilmeli ve tatbikatlar yapılmalıdır.

• Yangın Tahliye Planları
  Otel odalarında ve ortak alanlarda yangın tahliye planları asılmalı ve herkesin görebileceği şekilde yerleştirilmelidir.

Turizm Tesislerinde Yangına Karşı Güvenlik Tedbirleri ve Denetimi

Turizm tesislerinde yangına karşı alınması gereken güvenlik tedbirleri ve denetim süreci, çeşitli yasal düzenlemelerle tanımlanmıştır. Aşağıda bu düzenlemeler, dayanakları ve ilgili maddeler detaylı olarak açıklanmıştır:

---

1. Tesislerin Yangına Karşı Güvenlik Tedbirleri

a. Yangın Algılama ve Söndürme Sistemleri

• Mevzuat Dayanağı:
  Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
  • Madde 47: Oteller gibi konaklama tesislerinde, duman algılama, yangın alarm sistemleri ve sprinkler sistemlerinin kurulması zorunludur.
  • Madde 91: Yangın dolapları, itfaiye bağlantı ağzı ve hidrant sistemlerinin yerleştirilmesi gerekir.

b. Yangın Söndürme Ekipmanları

• Mevzuat Dayanağı:
  Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
  • Madde 96: Tesislerde taşınabilir yangın söndürme cihazlarının belirli aralıklarla bakım ve kontrolü yapılmalıdır.
  • Madde 97: Bu cihazlar görünür ve kolay erişilebilir alanlarda bulundurulmalıdır.

c. Tahliye Yolları ve Yangın Çıkışları

• Mevzuat Dayanağı:
  Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
  • Madde 41: Tesislerde yeterli sayıda tahliye yolu ve yangın çıkış kapısı bulunmalı, bu yollar her zaman açık ve engellenmemiş olmalıdır.
  • Madde 42: Acil çıkışların uygun şekilde işaretlenmesi zorunludur.

d. Eğitim ve Tatbikatlar

• Mevzuat Dayanağı:
  Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik
  • Madde 13: İşveren, çalışanlara yangın güvenliği eğitimleri vermek ve yılda en az bir kez yangın tatbikatı düzenlemekle yükümlüdür.
  • Madde 7: Çalışanlar, acil durum planlarına uygun olarak yangın sırasında ne yapmaları gerektiği konusunda eğitilmelidir.

---

2. Denetim ve Sorumlu Kurumlar

a. Kültür ve Turizm Bakanlığı

• Mevzuat Dayanağı:
  2634 Sayılı Turizmi Teşvik Kanunu
  • Madde 37: Bakanlık, turizm tesislerinin niteliklerini ve hizmet standartlarını belirlemek ve bu standartlara uyumu denetlemekle yükümlüdür.
  • Turizm İşletme Belgesi veya Yatırım Belgesi verilirken yangın güvenliği önlemlerinin alınıp alınmadığı denetlenir.
• Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine Dair Yönetmelik
  • Madde 11: Yangın güvenliği ekipmanlarının bulundurulması, tesisin belgelendirilmesi için temel şarttır.
  • Madde 40: Bakanlık, periyodik denetimlerle tesislerin yangın güvenliği standartlarına uygun olup olmadığını kontrol eder.

b. Belediyeler ve İtfaiye Teşkilatları

• Mevzuat Dayanağı:
  Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
  • Madde 130: Yerel yönetimler, itfaiye teşkilatları aracılığıyla tesislerin yangın güvenliği tedbirlerini denetler.
  • Madde 131: İtfaiye raporu, işletme ruhsatı için zorunlu bir belgedir.

c. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

• Mevzuat Dayanağı:
  6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
  • Madde 11: İşverenler, iş yerlerinde acil durum planları hazırlamak ve uygulamakla yükümlüdür.
  • Madde 25: İş müfettişleri, iş yerlerinde yangın güvenliği tedbirlerinin alınıp alınmadığını kontrol eder.

d. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı

• Mevzuat Dayanağı:
  3194 Sayılı İmar Kanunu
  • Bakanlık, yapı projelerinin yangın güvenliği standartlarına uygun olarak hazırlanmasını ve uygulanmasını sağlar.
  • Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, Madde 5: Yeni yapıların projelendirilmesinde yangın güvenliği tedbirleri zorunludur.

---

3. İşverenin Sorumlulukları

a. Acil Durum Planı Hazırlığı

• Mevzuat Dayanağı:
  6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
  • Madde 11: İşveren, yangın gibi acil durumlar için tahliye planlarını içeren acil durum planlarını hazırlamak zorundadır.
    Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik
  • Madde 7: Acil durum planı, tahliye yöntemlerini ve yangın ekipmanlarının kullanımını içermelidir.

b. Çalışan Eğitimleri

• Mevzuat Dayanağı:
  Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik
  • Madde 13: İşveren, çalışanların yangın güvenliği konusunda eğitilmesini sağlamalı ve düzenli tatbikatlar organize etmelidir.

c. Ekipman Bakımı

• Mevzuat Dayanağı:
  Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
  • Madde 96: Yangın söndürme cihazlarının periyodik bakımını yaptırmak işverenin sorumluluğundadır.

---

4. Denetim Süreçleri

a. Ruhsat ve Belge Alımı

• Mevzuat Dayanağı:
  Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, Madde 131
  • İtfaiye raporu, işletme ruhsatı için zorunludur.
    Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine Dair Yönetmelik, Madde 40
  • Turizm tesislerinin belgelendirilmesi sırasında yangın güvenliği tedbirlerinin mevzuata uygunluğu denetlenir.

b. Periyodik Denetimler

• Mevzuat Dayanağı:
  2634 Sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, Madde 37
  • Bakanlık, tesisleri düzenli olarak kontrol eder.
    Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, Madde 130
  • İtfaiye birimleri düzenli aralıklarla denetim yapar.

---

5. Yaptırımlar

a. Para Cezaları ve Belge İptali

• Mevzuat Dayanağı:
  2634 Sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, Madde 37
  • Yangın güvenliği tedbirlerini yerine getirmeyen tesislere idari para cezası verilebilir.
  • Eksikliklerin giderilmemesi durumunda işletme belgeleri iptal edilebilir.
    6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Madde 25
  • Çalışan güvenliğini tehlikeye atan tesisler kapatılabilir.