1 – TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI

ANAYASA TAM METNİ

GEREKÇELİ ANAYASA

1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleştirilen askeri darbenin ardından, darbeci yönetim tarafından oluşturulmuştur. Bu anayasa, Türkiye’nin siyasi ve toplumsal yapısında büyük bir değişim yaratmayı amaçlayan bir dönem sonrası kabul edilmiştir. Anayasa, 7 Kasım 1982 tarihinde halk oylaması ile kabul edilmiştir ve o tarihten itibaren birçok kez değişikliğe uğramıştır.

1982 Anayasasının Yapım Süreci: Anayasa, askeri darbenin ardından 1980’de oluşturulan Milli Güvenlik Konseyi (MGK) tarafından hazırlanmıştır. Anayasa taslağı, MGK’nın belirlediği çerçevede bir komite tarafından hazırlanmış ve 1982 yılı sonunda halk oylamasına sunulmuştur. Oylamada, yüzde 91 gibi yüksek bir oranda kabul edilmiştir. Bu anayasa, özellikle güçler ayrılığı ilkesine, Cumhurbaşkanı’nın yetkilerine ve orduyu teminat altına almayı amaçlayan hükümlerle dikkat çekmiştir.

Önemli Değişiklikler:

1. 1987 – Bireysel Başvuru Hakkı:
   1987 yılında yapılan bir değişiklikle, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı kabul edilmiştir. Bu, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olduğu dönemde, bireylerin hak ihlali iddialarını uluslararası alanda çözebilme imkânı tanımıştır.

2. 1995 – Yüksek Mahkemelere Seçim Şekli:
   Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay gibi yüksek yargı organlarının üyeleri için belirli düzenlemeler getirilmiştir. Bu tarihte yapılan değişikliklerle, söz konusu mahkemelerin üyelerinin seçimi ve görev süreleri netleştirilmiştir.

3. 2001 – Ekonomik İstikrar ve Demokratikleşme:
   2001 yılında yapılan değişikliklerle, anayasa daha fazla demokratikleşme adına önemli adımlar atmıştır. Bu değişiklikler, özellikle Türkiye’nin Avrupa Birliği ile müzakerelerine hazırlık olarak yapılmış, bazı temel hak ve özgürlükler güçlendirilmiştir.

4. 2004 – Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkı:
   2004 yılında yapılan anayasa değişikliği ile Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı getirilmiştir. Bu, Türkiye’deki bireylerin, Anayasa’da güvence altına alınan haklarının ihlali durumunda Anayasa Mahkemesi’ne başvurmalarına olanak sağlamıştır.

5. 2010 – Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolu:
   2010’daki değişiklikle, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolu açılmış, ayrıca Anayasa Mahkemesi’nin üyeleriyle ilgili de bazı önemli değişiklikler getirilmiştir. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı, vatandaşların anayasal haklarını ihlal eden kararlar karşısında başvurabileceği bir yargı yolu olarak genişletilmiştir.

6. 2017 – Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi:
   2017’de yapılan önemli değişikliklerle, Türkiye’de parlamenter sistem kaldırılmış ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmiştir. Bu değişiklikle, Cumhurbaşkanı’nın yürütme yetkileri artırılmış, başbakanlık makamı kaldırılmış ve Türkiye’nin yönetim şekli değişmiştir. Ayrıca, Cumhurbaşkanı’nın görev süresi ve yetkileriyle ilgili düzenlemeler getirilmiştir.

Sonuç: 1982 Anayasası, Türkiye’nin siyasi yapısını, kurumlarını ve vatandaşların haklarını düzenleyen temel belgedir. Ancak zaman içinde yapılan değişiklikler, toplumun ve siyasi ortamın gelişen ihtiyaçları doğrultusunda, anayasanın daha demokratik ve çağdaş bir yapıya kavuşmasını sağlamıştır. 1982 Anayasası, başlangıcındaki askeri yönetim etkisinden giderek daha fazla demokratikleşmiş ve zaman içinde çok sayıda değişiklik ile Türkiye’nin hukuk ve yönetim sistemine şekil vermeye devam etmiştir.

2 – ÖNCEKİ ANAYASALAR

1961 Anayasası

1924 Anayasası

1921 Anayasası

1876 Kânûn-ı Esâsî

3 – ANAYASA MAHKEMESİNİN KURULUŞU VE YARGILAMA USULLERİ HAKKINDA KANUN

6216 SAYILI KANUN’UN TAM METNİ

6216 Sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, 30 Mart 2011 tarihinde kabul edilmiş ve 11 Eylül 2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu kanun, Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşunu, yapısını ve yargılama usullerini düzenler. 1982 Anayasası’na göre, Anayasa Mahkemesi’ne başvuruları düzenleyen ve Mahkemenin işleyişini belirleyen temel yasal çerçeveyi sunar.

Önemli Düzenlemeler:

1. Anayasa Mahkemesi’nin Yapısı:
   Kanun, Anayasa Mahkemesi’nin üyelerinin seçim usulü, görev süreleri, görev ve yetkilerini net bir şekilde belirler. Ayrıca, Mahkemenin başkanlık, başkanvekilliği ve üyelik görevlerinin nasıl yürütüleceği ile ilgili detaylar da düzenlenmiştir.

2. Bireysel Başvuru Hakkı:
   6216 sayılı kanun, 2010’daki anayasa değişikliğiyle getirilen bireysel başvuru hakkını da yasal bir temele oturtur. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiğini düşündüklerinde, Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilecekleri bir yol açılmıştır.

3. Yargılama Usulleri:
   Kanun, Anayasa Mahkemesi’nde yapılan yargılamaların usullerini belirler. Bu, başvuruların nasıl yapılacağı, kabul edilebilirlik kriterlerinin ne olacağı, karar alma süreçleri ve tarafların hakları gibi konuları kapsar.

4. Mahkemeye Başvuru Süreci:
   Kanun, bireysel başvurular ve siyasi parti kapatma davaları gibi başvuruların nasıl işleneceğini ve hangi kriterlere göre değerlendirileceğini açıklar. Bu, Anayasa Mahkemesi’nin işlevlerini etkin bir şekilde yerine getirmesini sağlar.

5. İçtihat ve Hukuki Denetim:
   Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararların içtihat oluşturma işlevi de kanunda belirtilmiştir. Mahkemenin, hem Anayasa hem de yasalarla bağdaşmayan kararları iptal etme yetkisi bulunur. Bu kararlar, yasaların, cumhurbaşkanlığı kararlarının ve Türkiye Büyük Millet Meclisi içtüzüğünün Anayasa’ya uygunluğunu denetler.

Sonuç olarak, 6216 sayılı kanun, Anayasa Mahkemesi’nin etkin, verimli ve hukuki açıdan sağlam bir şekilde çalışabilmesi için gerekli olan temel düzenlemeleri getirmiştir.

4 – ANAYASA MAHKEMESİ İÇTÜZÜĞÜ

İÇTÜZÜK TAM METNİ

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü, Anayasa Mahkemesi’nin işleyişini ve üyelerinin görevlerini düzenleyen, Mahkemenin çalışma düzenini belirleyen bir belgedir. Anayasa Mahkemesi’nin 6216 sayılı Kanun’a ve Anayasa’ya uygun olarak çalışmalarını yürütebilmesi için gerekli olan iç düzeni sağlar.

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün Önemli Hükümleri:

1. Mahkeme’nin Yapısı ve Üyelerin Görevleri: İçtüzük, Mahkemenin üyelerinin görev ve yetkilerini belirler. Üyeler, Başkan, Başkanvekilleri, Genel Kurul, Bölümler ve Komisyonlar gibi farklı görevler üstlenir. Her bir organın işlevleri ve yetkileri ayrıntılı bir şekilde düzenlenir.

2. Yargılama Usulleri: İçtüzük, Anayasa Mahkemesi’nde bireysel başvurular, yasama organları tarafından yapılan başvurular gibi farklı türdeki davaların nasıl değerlendirileceğini belirler. Başvuruların kabul edilebilirliği, başvuru süreçleri ve karar alma mekanizmaları içtüzükte netleştirilir.

3. Toplantılar ve Karar Alım Süreci: Mahkemenin Genel Kurulu, Bölümleri ve Komisyonları, karar alırken takip edilecek usulleri belirler. Kararların nasıl alınacağı, hangi koşullar altında oy birliği veya çoğunlukla karar verileceği gibi hususlar içtüzükte yer alır.

4. İçtihat Birimi ve Araştırmalar: İçtüzük, içtihat biriminin faaliyetlerini ve Mahkemenin içtihatlarını nasıl takip edeceğini belirler. İçtihat birimi, Mahkemenin kararlarının uyumluluğunu denetler ve içtihat farklılıklarının önlenmesi için çalışmalar yapar.

5. Bireysel Başvurular:
   İçtüzük, bireysel başvuru hakkının nasıl kullanılacağına dair usulleri belirler. Başvuruların bölümlere, komisyonlara ve Genel Kurul’a nasıl sevk edileceği, kararların nasıl alınacağı ve başvuru sahiplerinin hakları hakkında ayrıntılı kurallar içerir.

Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü, Mahkemenin düzenli ve hukuka uygun bir şekilde çalışabilmesini sağlamak amacıyla detaylı düzenlemeler getirir. Hem Mahkeme içindeki organlar arasındaki ilişkileri hem de dışarıdan gelen başvuruların nasıl ele alınacağını belirleyerek, yargı sürecini düzenler.

5 – YÖNETMELİKLER

6 – Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

AİHS TAM METNİ