İçerik Başlıkları
SINAV METNİ
FATİH SULTAN MEHMET VAKIF ÜNİVERSİTESİ
HUKUK FAKÜLTESİ
2016/2017 GÜZ YARIYILI
“GENEL KAMU HUKUKU” DERSİ VİZE SINAVI
Adı: Soyadı: Numara:
19.11.2016
Açıklamalar
¨Yanınızda veya sıranızda kitap, not vs. bulundurmayınız ♦Cep telefonları sınav salonu dışında tutulmalıdır ¨Kurşun kalem kullanmayınız ¨Birbirinizden kalem vb. şeyler istemeyiniz ¨Cevap kağıdında yazılar okunaklı olmalı ve yazım kurallarına uyulmalıdır; okunamayan kısımlar değerlendirme dışı bırakılacaktır ¨İstenilen sorudan başlanabilir ♦Sınav süresi 75 Dakikadır.
Başarılar Dilerim. Yrd. Doç. Dr. Aslan DELİCE
SORULAR
1- Atina’da kölelik yasal ve meşru bir kurum olarak kabul edilir. Yunan dünyasının yedi bilgesinden biri olan Solon’un MÖ 594’te kanun koyucu olarak görevlendirildiğinde bu kuruma ilişkin yaptığı düzenlemeler nelerdir?
2-Platon Devlet adlı eserinde gerek aile gerekse özel mülkiyet kurumlarına şiddetle karşı çıkar ve her ikisini de siyasal açıdan tehdit edici bulur. Zira bu kurumların geliştirdiği sadakat duygularının devlete olan bağlılığın önüne geçmesi ihtimali vardır. Platon bu tür tehlikeleri bertaraf etmek için Yasalar adlı kitabında özel mülkiyeti nasıl düzenlemiştir?
3-Aristoteles’e göre bir kimsenin yurttaş olabilmesi için yönetim içinde bir payının olması gerekir. Yöneticileri seçme dışında yurttaşlar bizzat yasaların yapım sürecine katılmalıdır.
Aristoteles’e göre kadınlar ve köleler dışında kimler hangi gerekçelerle yurttaş olamaz?
4-Stoa Okuluna göre erdeme uygun yaşamak insanın ödevidir. Bu cümlede vurgulanan ödevin ne olduğunu ve insanları nasıl olup da eşitlediğini açıklayınız.
5-II. Kuşak Sofistlerden Kallikles, yasaların doğaya aykırı olduğu iddiasındadır. Bu düşünür “doğal adaleti” nasıl tanımlamıştır? Yasaların “doğal adalete” aykırı olduğunu hangi gerekçelerle ileri sürmüştür.
CEVAP ANAHTARI
1- Bilindiği üzere savaş ve tutsaklığa dayalı kölelikle borca dayalı kölelik birbirinden farklıdır. Görevi devralan Solon, toplumsal ve siyasal krizlerin en önemli kaynaklarından biri olarak gördüğü borca dayalı köleliği 3 yılla sınırlandırdı. Ayrıca Yunan vatandaşlarının borçlarından dolayı köle olarak satılmasını yasakladı.
2-Platon Yasalar adlı kitabında özel mülkiyeti kabul etse de denetim altında tutmanın yollarını arar. 5040 parsele ayrılan toprak 5040 aileye dağıtılır. Herkes kendisine düşen toprak parçasını Polise ait olarak görmeli ve toprağı ortak yarar doğrultusunda kullanmalıdır. Topraklar satılamaz ve parçalanamaz. En fazla bir bütün olarak erkek çocuğa miras olarak kalır. O yoksa toprağı olmayan en yakın erkek akrabaya miras olarak intikal eder. Yurttaşların altın gümüş gibi değerli metallere sahip olması yasaktır. Zenginliğe de bir sınır çekilmiştir. Fakirle zengin arasındaki fark 4 katı aşarsa aşan kısım polise ait olacaktır.
3-Aristoteles’e göre kadınlar, köleler dışında emeği ile geçinenler yani ücretliler de boş zaman bulup yasama ve yargı organlarında görev üstlenemeyeceklerinden yurttaş olamaz.
Esnaf, zanaatkar ve işçilerin yurttaşlıktan dışlanmaları yalnızca bu sebebe dayanmaz. El emeği zihni çabaya göre değersizdir. Kol gücüyle çalışmak ruhu köleleştirdiği için erdeme uygun değildir. Emeğiyle geçinenler, temel ihtiyaçların giderilmesi için gerekli olup devletin asli bir parçasını oluşturmazlar.
4-Ödev: İnsanın, tanrının kendisine verdiği rolü oynaması demektir. Rolün ne olduğu ise önem taşımaz. İşte bu nedenle özgür-köle, zengin-yoksul, soylu-avam gibi toplumsal roller arasındaki farklılıklar yok olur. Herkes, verilen rolleri yerine getirme noktasında eşitlenir. İnsanlar, aynı ilahi yasaya boyun eğen “tanrının çocukları olarak kardeştir.” İnsanlar toplumsal statülerinden bağımsız olarak yazgılarına boyun eğme noktasındaki ahlaki tutumları ile özgür kabul edilir. Stoacı düşüncenin bu türden bir içsel özgürlük vurgusu erdemli mutlu yaşamın, dış koşullardan bağımsız olduğu iddiasını öne sürmektir. Stoacılar için eşitsizlik bilge ile bilge olmayan arasındadır.
5-Kallikles’e göre “doğal adalet” herkesin gücü, kudreti oranında ve ölçüsünde haklı ve hakkının olması demektir. Bu, doğal olarak güçlü olanın zayıf olandan daha çok kazanması demektir. Yasalar, yapay olarak zayıf olan çoğunluk yararına ve güçlü olan azınlık aleyhine konulduğu ve güçlü olanın daha çok kazanmasını önlediği ölçüde doğal adalete uygun değildir.
“GENEL KAMU HUKUKU” VİZE SINAVI KRİTİĞİ (2016/2017 GÜZ DÖNEMİ)**
- Seviye: Orta (antik düşünürlerin temel teorilerini ve uygulamalarını bilmeyi gerektirir).
- Soru Türleri: Kavramsal analiz ve metin yorumlama ağırlıklı.
- Zaman Yönetimi: 75 dakikada 5 soru → Soru başına 15 dakika ayrılmalı.
🔍 SORULARIN ANALİZİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
1. Solon’un Kölelik Reformları (Atina)
-
Anahtar Kavramlar:
- Borca dayalı kölelik vs. savaş köleliği ayrımı.
- Yunan vatandaşlarının köleleştirilmesinin yasaklanması (toplumsal denge).
- Püf Noktası: Solon’un reformlarının siyasi istikrar ve sosyal adalet amacı taşıdığını vurgulayın.
2. Platon’da Özel Mülkiyet (Yasalar Kitabı)
-
Temel İlkeler:
- Toprağın devlet kontrolünde dağıtılması (5040 parsel).
- Miras ve satış yasakları (toprağın bölünemezliği).
- Servet sınırlaması (zengin-fakir uçurumunun önlenmesi).
- Eleştirel Bakış: Platon’un Devlet’teki komünizminden Yasalar’daki “kontrollü mülkiyet”e evrilmesi.
3. Aristoteles’te Yurttaşlık Kriterleri
-
Dışlanan Gruplar:
- Kadınlar (ev içi alanla sınırlı görülmesi).
- Köleler (doğal köle teorisi).
- Ücretliler (zihinsel faaliyetten yoksunluk).
- Vurgulanması Gereken: Aristoteles’in “boş zaman” (schole) kavramı ve erdemli yaşam ideali.
4. Stoa Okulunda “Erdem ve Ödev”
-
Felsefi Çerçeve:
- Ödev = Kaderine razı olmak (tanrısal düzene uyum).
- Eşitlik anlayışı: Toplumsal statülerin önemsizliği, içsel özgürlük.
- Stoacı Paradoks: Kölelerin bile “erdemli” olabilmesi (Epiktetos örneği).
5. Kallikles’in “Doğal Adalet” Eleştirisi
-
Doğal Adalet Tanımı:
- Güçlü olanın haklılığı (Nietzsche’nin “güç istenci” ile benzerlik).
-
Yasaların Eleştirisi:
- Zayıf çoğunluğun çıkarına düzenlenmesi, doğal düzene aykırılık.
- Karşıt Görüş: Sofistlerin “doğa vs. yasa” ikilemi (örnek: Thrasymakhos).
⚠️ SINAVIN ZORLAYICI YÖNLERİ
- Antik Kaynaklara Hakimiyet: Platon ve Aristoteles’in farklı eserlerindeki görüşlerin karşılaştırılması.
- Kavram Karmaşası: “Ödev” (Stoa) ve “doğal adalet” (Kallikles) gibi soyut kavramların açıklanması.
- Tarihsel Bağlam: Solon’un reformlarının Atina’daki sınıf çatışmaları ile ilişkilendirilmesi.
💡 BAŞARI İÇİN STRATEJİLER
✔ Metin Odaklı Çalışma: Platon’un Yasalar ve Devlet, Aristoteles’in Politika eserlerinden pasajlar okuyun.
✔ Kavram Haritaları: Stoacılık, Sofistler ve Atina reformlarını karşılaştırmalı tablolarla çalışın.
✔ Örnek Vakalar: Kallikles’in görüşlerini günümüz “güç politikaları” ile ilişkilendirin.
📚 KAYNAK ÖNERİLERİ
- Platon, Devlet ve Yasalar (Kabalcı Yayınları).
- Aristoteles, Politika (Yapı Kredi Yayınları).
- Anthony Long, Hellenistic Philosophy (Stoacılık için temel kaynak).
🎯 SONUÇ
Bu sınav, antik siyaset felsefesinin temel metinlerine hakimiyeti ve kavramları tarihsel bağlamıyla yorumlayabilme becerisini ölçüyor. Cevaplarda doğrudan alıntılar (örneğin Platon’un toprak mirası kuralı) ve eleştirel yorumlar (Kallikles’in güç vurgusu) dengelenmeli.
