📢 ÖNEMLİ UYARI: SINAV ÖNCESİ HAP BİLGİLER

Bu ders notu, kıymetli evrak hukuku dersine yönelik son tekrar ve bilgi tazeleme amacıyla hazırlanmıştır. İçerdiği özet bilgiler, sınav öncesi anahtar kavramları hızlıca gözden geçirmenize yardımcı olacaktır.

⚠️ DİKKAT:

• Bu notlar tek başına sınav için yeterli değildir!
• Detaylı konu anlatımlarına, örnek olaylara ve kanun maddelerine çalışmayı ihmal etmeyin.
• Önceki yılların sınav sorularını çözerek pratik yapmanız önemle tavsiye edilir.

📌 Unutmayın: Başarı, düzenli çalışma ve kapsamlı hazırlıkla gelir. Bu notlar, yolculuğunuzda size rehberlik etmek için tasarlanmıştır.

📚 Şimdi çalışmaya devam edin ve sınavda başarıyı yakalayın! 🚀

📚✨ DERS NOTU 📚✨

🔍 TEMEL KAVRAMLAR

📌 Tanım (TTK 645/1)

Kıymetli evrak, içerdiği hakkın senetten ayrı olarak ileri sürülemediği ve başkalarına devredilemediği senetlerdir.

🧩 Unsurları

1. Senet
2. Hak → Devredilebilir nitelikte olmalı.
3. Hak-senet birlikteliği
   • Hak, senetten ayrı talep edilemez/devredilemez.
   • Hak talep eden senedi ibraz etmeli; borçlu ise senedi ibraz edene ödeme yapmalı (TTK 646).

🔄 Devir Türleri

• Nama yazılı: Devir beyanı + zilyetliğin geçirilmesi.
• Emre yazılı: Ciro + zilyetliğin geçirilmesi.
• Hamiline yazılı: Zilyetliğin geçirilmesi (teslim).

📂 Kıymetli Evrak Sınıflandırmaları

I. Temsil Ettikleri Hak Türü

• Alacak senetleri: Para ödeme veya edim ifa talebi (örnek: poliçe, bono, çek).
• Emtia senetleri: Emtia üzerinde ayni hak (örnek: makbuz senedi, varant).
• Ortaklık senetleri: Pay senetleri, ilmühaberler.
• Karma nitelikli senetler: Parasal alacak + taşınmaz rehni.

II. Kurucu vs. Açıklayıcı

• Kurucu: Hak, senedin düzenlenmesiyle doğar (örnek: poliçe, bono).
• Açıklayıcı: Hak önceden vardır, senet hakkı belgeler.

III. Kamu Güvenliği

• Kamu güvenliğini haiz: Emre ve hamiline yazılı senetler.
• Kamu güvenliğini haiz değil: Nama yazılı senetler.

IV. Temel İlişki ile Bağlantı

• Soyut (mücerret): Senetteki hak, temel ilişkiden bağımsızdır (örnek: poliçe, bono).
• Sebebe bağlı (illi): Hak, temel ilişkiye göre şekillenir (örnek: pay senetleri).

💳 MENKUL KIYMETLER

📌 Nama Yazılı Senet (TTK 654)

• Belli bir kişi adına yazılıdır.
• Devir: Yazılı devir beyanı + zilyetliğin geçirilmesi.
• Defiler: Herkese karşı ileri sürülebilir.

🔄 Emre Yazılı Senet (TTK 824)

• “Emrine” ibaresi içerir.
• Devir: Ciro + zilyetliğin geçirilmesi.
• Ciro türleri:
  • Tam ciro: Alıcının adı belirtilir.
  • Beyaz ciro: Alıcı belirtilmez.

🏷️ Hamiline Yazılı Senet (TTK 658)

• Senedi elinde bulunduran hak sahibidir.
• Devir: Zilyetliğin geçirilmesi.
• Poliçe ve bono hamiline yazılamaz!

📄 KAMBİYO SENETLERİ

🌟 Genel Özellikler

1. Soyutluk ilkesi: Temel ilişki senetten bağımsızdır.
2. Numerus clausus: Sadece poliçe, bono, çek kambiyo senedidir.
3. Şekil şartlarına sıkı bağlılık.

📌 Poliçe

• Üçlü ilişki: Düzenleyen, muhatap, lehtar.
• Devir: Ciro + zilyetliğin geçirilmesi.
• Şekil şartları:
  • “Poliçe” kelimesi, muhatap adı, lehtar adı, düzenleme tarihi, imza (zorunlu).
• Kabul: Muhatap poliçeyi kabul ederse esas borçlu olur.

💰 Bono

• İkili ilişki: Düzenleyen-lehtar.
• Devir: Ciro + zilyetliğin geçirilmesi.
• Şekil şartları:
  • “Bono” kelimesi, ödeme vaadi, lehtar adı, düzenleme tarihi, imza (zorunlu).

🏦 Çek

• Üçlü ilişki: Düzenleyen, lehtar, muhatap (banka).
• Ödeme aracıdır, kabul işlemi yoktur.
• Şekil şartları:
  • “Çek” kelimesi, muhatap adı, ödeme yeri, düzenleme tarihi, imza (zorunlu).
• Karşılıksız çek: İdari yaptırım uygulanır.

⚖️ KIYMETLİ EVRAKIN ZİYAI VE İPTALİ

🔍 İptal Şartları

1. Senedin zayi olması.
2. Hakkın varlığını sürdürmesi.
3. Hak sahibi olmak.
4. Senedin yeniden kazanılamaması.

📜 İptal Süreci

• Nama/hamiline senetler: 6 ay ilan süresi.
• Emre yazılı senetler: 3 ay-1 yıl ilan süresi.
• Süre içinde ibraz olmazsa senedin iptali kararı verilir.

⏳ ZAMANAŞIMI

• Poliçe:
  • Muhataba karşı → 3 yıl.
  • Cirantalara karşı → 1 yıl.
• Çek: İbraz süresinden itibaren 3 yıl.
• Bono:
  • Düzenleyene karşı → 3 yıl.
  • Cirantalara karşı → 1 yıl.

Bu notlar, kıymetli evrak hukukunun temel kavramlarını özetlemektedir. Daha detaylı bilgi için ilgili kanun maddelerine ve örnek olaylara başvurulmalıdır. 📚✨