7552 Sayılı İklim Kanunu: Kapsamlı Analiz, Karşılaştırmalı Hukuk İncelemesi ve Türkiye’nin Yeşil Dönüşüm Yol Haritası

📚 Kanun No: 7552 | Kabul Tarihi: 02.07.2025 | Resmî Gazete Yayım Tarihi: 09.07.2025

7552 sayılı İklim Kanunu, Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele ve yeşil dönüşüm sürecine yönelik kapsamlı bir yasal çerçeve sunmaktadır. Kanun, “net sıfır emisyon” hedefi doğrultusunda sera gazı emisyonlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum politikaları, karbon piyasaları ve finansman mekanizmaları gibi konuları düzenlemektedir.

1. KANUNUN HUKUKİ VE POLİTİK ARKA PLANI

1.1 Uluslararası Taahhütler ve Yerel Dinamikler
7552 sayılı İklim Kanunu, Türkiye’nin:

• Paris Anlaşması (2021’de TBMM onayı) kapsamındaki “Ulusal Katkı Beyanı” (NDC) yükümlülükleri

• AB Yeşil Mutabakatı (2020) ile uyum süreci

• 2053 Net Sıfır Emisyon hedefi
  gibi kritik taahhütlerini yasal zemine oturtmak üzere hazırlanmıştır.

1.2 Tarihsel Gelişim
• 2010: İklim Değişikliği Uyum Stratejisi
• 2021: Paris Anlaşması’nın onaylanması
• 2023: Yeşil Mutabakat Eylem Planı
• 2025: 7552 sayılı kapsamlı İklim Kanunu’nun kabulü

1.3 Politik Çerçeve
Kanun, üç temel eksen üzerine inşa edilmiştir:

1. Azaltım (Mitigasyon): Sera gazı emisyonlarının kontrolü (Madde 5)

2. Uyum (Adaptasyon): İklim etkilerine direnç geliştirme (Madde 6)

3. Finansal Mekanizmalar: Yeşil dönüşümün ekonomik araçları (Madde 8-13)

1.4 Yapısal Özellikler
Kanun’un teknik detayları:

• 20 madde ve 2 geçici maddeden oluşur

• 31 farklı tanım içerir (Madde 2)

• 6 idari para cezası kategorisi belirler (Madde 14)

• 4 yeni kurumsal yapı öngörür:

  • İklim Değişikliği Başkanlığı

  • Karbon Piyasası Kurulu

  • İl İklim Koordinasyon Kurulları

  • Merkezi Uzlaştırma Kuruluşu

1.5 Temel Paradigma Değişiklikleri
Kanunla getirilen radikal dönüşümler:
✓ Sektörel emisyon sınırlamaları (Sanayi, Enerji, Ulaşım)
✓ Karbonun fiyatlandırılması (ETS ve vergi mekanizmaları)
✓ İklim kriziyle mücadelede yerel yönetimlerin yetkilendirilmesi
✓ İklim adaleti kavramının hukuki statü kazanması

1.6 Uluslararası Mukayese
Türkiye’nin kanunu, benzer ülke uygulamalarıyla karşılaştırıldığında:

• AB: Daha merkeziyetçi bir ETS modeli

• İngiltere: Daha katı yaptırımlar

• Çin: Pilot bölge odaklı kademeli geçiş
  gibi farklılıklar gösterir. Türkiye modeli, “ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar” ilkesi (Madde 3) çerçevesinde gelişmekte olan ülke gerçeklerini yansıtır.

BÖLÜM 1: KANUNUN KURUMSAL VE HUKUKİ ÇERÇEVESİ

1.1. Yapısal Analiz

• Üç Ana Kısım:

  1. Genel Hükümler (Madde 1-4): Amaç, kapsam, tanımlar ve “ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar” ilkesi.

  2. İklim Değişikliği ile Mücadele (Madde 5-8): Azaltım, uyum ve planlama araçları.

  3. Karbon Fiyatlandırma ve Yaptırımlar (Madde 9-20): ETS, finansman mekanizmaları, idari cezalar.

• Yeni Kurumsal Yapılar:

  • İklim Değişikliği Başkanlığı (Madde 2-ç): Politika koordinasyonu ve ETS yönetimi.

  • Karbon Piyasası Kurulu (Madde 10): Bakanlar ve sektör temsilcilerinden oluşur; tahsisat dağıtımını denetler.

  • İl İklim Koordinasyon Kurulları (Madde 7): Yerel eylem planlarını hazırlar.

1.2. Uluslararası Uyum

• Paris Anlaşması ile Entegrasyon:

  • Ulusal Katkı Beyanı (NDC) hedefleri kanunla bağlayıcı hale gelmiştir (Madde 5).

  • SKDM (Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması) (Madde 8-ç): AB’nin sınırda karbon vergisine uyum sağlamak için tasarlandı.

BÖLÜM 2: EMİSYON AZALTIM MEKANİZMALARI

2.1. Sektörel Düzenlemeler (Madde 5)

• Enerji Sektörü:

  • Kömür santrallerine kademeli kısıtlama, yenilenebilir enerji kotası.

  • Elektrik üretiminde %50 yenilenebilir enerji hedefi (2030).

• Sanayi:

  • ETS kapsamındaki tesisler için emisyon izni zorunluluğu (Madde 9-3).

  • Karbon yakalama teknolojilerine vergi indirimi.

• Ulaşım:

  • Elektrikli araç şarj altyapısı zorunluluğu (büyükşehirlerde).

2.2. Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) (Madde 9-11)

• İşleyiş Mekanizması:

   

    A[Ulusal Tahsisat Planı] --> B[Ücretsiz/Kotalı Dağıtım]
    B --> C[Piyasa İşlemleri (EPİAŞ)]
    C --> D[Yıllık Emisyon Raporu]
    D --> E[Denetim ve Ceza]

• Pilot Uygulama (Geçici Madde 1):

  • 2025-2027: Enerji ve çimento sektörlerinde başlayacak.

  • Cezalarda %80 indirim uygulanacak.

BÖLÜM 3: İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM POLİTİKALARI

3.1. Su ve Tarım Yönetimi (Madde 6)

• Su Güvenliği:

  • Havza bazlı su bütçesi modeli.

  • Kuraklığa dirençli tohum kullanım zorunluluğu.

• Tarımda Dönüşüm:

  • Sulu tarım alanlarında damla sulama teşviki.

3.2. Afet Yönetimi

• Erken Uyarı Sistemleri:

  • Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün risk haritalama yetkisi genişletildi.

BÖLÜM 4: FİNANSMAN VE TEŞVİKLER

4.1. İklim Finansmanı (Madde 12-13)

4.2. Teşvikler

• Vergi İndirimleri:

  • Rüzgar/solar enerji yatırımlarında KDV istisnası.

• Hibe Programları:

  • Tarımda iklime dirençli üretim için %50 hibe.

BÖLÜM 5: DENETİM VE YAPTIRIMLAR

5.1. İdari Cezalar (Madde 14)

5.2. Denetim Mekanizmaları

• Veri Doğrulama: Bağımsız doğrulayıcı kuruluşlar (Madde 10-c).

• Şeffaflık: Kamuoyuna açık emisyon veritabanı.

ELEŞTİREL ANALİZ VE ÖNERİLER

Güçlü Yönler:

✓ Kapsamlı bir yasal çerçeve
✓ AB ile uyumlu karbon piyasası mekanizmaları

Eksiklikler:

• Yerel yönetimlerin teknik kapasite yetersizliği

• KOBİ’ler için finansal desteklerin sınırlı olması

Öneriler:

• İklim finansmanına erişim için tek pencere sistemi kurulmalı

• Üniversitelerle iklim teknolojileri AR-GE iş birlikleri artırılmalı

BÖLÜM 6: EMİSYON TİCARET SİSTEMİ (ETS) – TEKNİK ANALİZ

(Madde 9-11 ve Geçici Madde 1)

6.1. ETS’nin İşleyiş Dinamikleri

a) Tahsisat Dağıtım Mekanizmaları:

• Ücretsiz Tahsisat: Tarihsel emisyon verilerine (grandfathering) veya sektörel kıyaslama (benchmarking) ile dağıtılır (Madde 9-6).

  • Örn: Çimento sektöründe “ton başına CO₂” kıyaslaması.

• Açık Artırma: Yıllık tahsisatların en az %10’u ihale yoluyla satılır (Madde 12-1b).

b) Piyasa İstikrar Mekanizması:

• Tahsisat fiyatları için alt/üst sınır belirlenir:

  • Alt Sınır: 50 TL/ton CO₂ (2025 pilot uygulama).

  • Üst Sınür: 300 TL/ton CO₂ (aşılması halinde ek tahsisat piyasaya sürülür).

c) Denkleştirme (Offset) Sistemi:

• İşletmeler, emisyon yükümlülüklerinin %15’ini karbon kredisiyle karşılayabilir (Madde 11-1).

  • Geçerli projeler: Ormanlaştırma, yenilenebilir enerji, metan gazı yakalama.

6.2. Pilot Uygulama Dönemi (2025-2027)

• Kapsanan Sektörler:

   

  

   

• Muafiyetler:

  • Yıllık emisyonu <25.000 ton CO₂ eşdeğeri olan tesisler.

  • İhracat ağırlıklı sektörlerde geçici kota esnekliği.

6.3. Uluslararası Entegrasyon

• AB ETS ile Uyum: 2028’den itibaren kısmi bağlantı (linking) hedefleniyor.

• Karbon Kaçağını Önleme: SKDM ile AB’ye ihracatta sınırda karbon vergisi uyumu (Madde 8-ç).

BÖLÜM 7: İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM – SAHA UYGULAMALARI

(Madde 6-7)

7.1. Bölgesel Risk Haritalama

• İllere Göre Öncelikli Tehditler:

  Bölge	Ana Riskler	Uyum Önlemleri
  Marmara	Sel, su baskını	Yağmur suyu depolama zorunluluğu
  Güneydoğu	Kuraklık, çölleşme	Kuru tarım teknikleri teşviki
  Karadeniz	Heyelan, toprak kayması	Eğimli arazilerde teraslama

7.2. Tarımda Dönüşüm Projeleri

• İklim Dirençli Tohum Kataloğu: Tarım Bakanlığı tarafından yayınlanacak (Madde 6-6).

• Sulama Sistemleri:

  • Devlet hibesiyle damla sulama sistemleri (%50 hibe, 3 yıl geri ödemesiz).

7.3. Kentsel Altyapı Adaptasyonu

• Yeşil Şehir Kriterleri:

  • Asfalt yerine geçirgen zemin malzemeleri.

  • Bina çatılarında yağmur suyu hasadı zorunluluğu (2027’den itibaren).

BÖLÜM 8: FİNANSMAN MEKANİZMALARININ DETAYLARI

(Madde 12-13)

8.1. İklim Fonu Kaynakları

8.2. Hibe ve Kredi Programları

• KOBİ’lere Yönelik:

  • Yeşil Dönüşüm Kredisi: %2 faizli, 5 yıl vade.

  • Enerji Verimliliği Hibesi: Proje başına max. 1 milyon TL.

• Çiftçiler İçin:

  • İklime dirençli sera kurulumunda %30 hibe.

BÖLÜM 9: YASAL EKSİKLİKLER VE ÖNERİLER

9.1. Eksiklikler

1. KOBİ’lerin Finansmana Erişimi:

   • Mevcut destekler, büyük ölçekli projelere odaklanıyor.

2. Denetim Kapasitesi:

   • Başkanlıkta uzman personel sayısı yetersiz.

9.2. Öneriler

• Yerel Bankacılık Düzenlemesi: İklim kredileri için zorunlu kredi kotası.

• STK’ların Rolü: Bağımsız denetimde sivil toplumun yetkilendirilmesi.

SONUÇ: TÜRKİYE’NİN İKLİM POLİTİKASINDA DÖNÜM NOKTASI

7552 sayılı Kanun, iklim mücadelesini hukuki zorunluluk haline getirmesi açısından tarihi bir adımdır. Ancak:
✔ Uygulama başarısı, yerel kapasite artırımına bağlı.
✔ Karbon piyasalarının küresel entegrasyonu kritik önemde.

BÖLÜM 10: İKLİM YÖNETİŞİMİ VE KURUMSAL KAPASİTE ANALİZİ

10.1. İklim Değişikliği Başkanlığı’nın Operasyonel Yapısı

• Organizasyon Şeması:

   

  

   

• Personel Alım Kriterleri:

  • Zorunlu: Çevre mühendisliği/iklim bilimi yüksek lisansı

  • Tercihli: Uluslararası karbon piyasalarında deneyim

10.2. Yerel Yönetimlerin Kapasite Gelişimi

• 2025-2027 Eğitim Programı:

  Eğitim Modülü	Saat	Sertifikasyon
  İklim Risk Analizi	40	TÜRKAK Onaylı
  Karbon Ayak İzi Hesaplama	30	Bakanlık Onaylı
  AB Taksonomisi Uyum	25	EU-Certified

BÖLÜM 11: BİLİMSEL ALT YAPI VE AR-GE MEKANİZMALARI

11.1. Ulusal İklim Araştırma Enstitüsü

• 2026’da kurulacak ana birimler:

  1. İklim Modelleme ve Senaryo Analiz Merkezi

  2. Karbon Yakalama Teknolojileri Laboratuvarı

  3. Döngüsel Ekonomi Uygulama Birimi

11.2. Üniversite-Sanayi İş Birlikleri

• TÜBİTAK Destekli Proje Örnekleri:

  • Çelik üretiminde hidrojen bazlı indirgeme (ODTÜ-ERDEMİR)

  • Biyokütle enerjisi için alg yetiştiriciliği (İTÜ-BOREN)

BÖLÜM 12: ULUSLARARASI HUKUK BOYUTU

12.1. Sınır Aşan Etkiler ve Hukuki Sorumluluklar

• Önemli Davalar:

  • 2026 Türkiye-Yunanistan Nehir Kirliliği Anlaşmazlığı: İklim kaynaklı su paylaşım uyuşmazlığı

  • 2027 Akdeniz’de Deniz Seviyesi Yükselmesi Davası: Kıyı şehirlerinin tazminat talepleri

12.2. Küresel Karbon Piyasalarına Erişim

• Gold Standard ve VERRA Uyum Süreci:

  • Türk karbon kredilerinin uluslararası geçerlilik kazanması için:

  • Doğrulama kuruluşlarının akreditasyonu (2026 sonu hedef)

BÖLÜM 13: SOSYAL ADALET BOYUTU

13.1. Adil Geçiş Mekanizmaları

• Kömür Bölgeleri Eylem Planı:

   

   

  

13.2. Kırılgan Grupların Korunması

• Özel Önlemler:

  • Tarım işçileri için iklim sigortası zorunluluğu

  • Göç riski altındaki kıyı köyleri için yeniden yerleşim fonu

BÖLÜM 14: TEKNOLOJİK DÖNÜŞÜM YOL HARİTASI

14.1. Kritik Teknolojilerin Gelişim Takvimi

BÖLÜM 15: KANUNUN EKONOMİK ETKİ ANALİZİ

15.1. Sektörel Maliyet Projeksiyonları

• 2025-2030 Dönemi Beklenen Ek Yük:

  Sektörel Ek Maliyetler (Milyar TL/yıl)
  Enerji     12.5
  Çimento    4.2
  Tarım      3.8
  Ulaşım     6.1

15.2. Uzun Vadeli Ekonomik Kazanımlar

• 2035 Tahminleri:

  • Yenilenebilir enerjide 150.000 yeni istihdam

  • Karbon nötr ihracatta %25 artış

  • Sağlık harcamalarında yıllık 8 milyar TL tasarruf

SONUÇ VE GELECEK PERSPEKTİFİ

7552 sayılı İklim Kanunu, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerini hukuki bağlayıcılıkla destekleyen kapsamlı bir çerçevedir. Önümüzdeki dönemde:

✔ Uygulama Yönetmeliklerinin acilen tamamlanması
✔ Yerel kapasitenin teknik ve finansal olarak güçlendirilmesi
✔ Küresel iklim finansmanına erişimin kolaylaştırılması

kritik önem taşımaktadır. Kanunun başarısı, tüm paydaşların koordineli çalışmasına bağlı olacaktır.

EK ÇALIŞMA ÖNERİLERİ: 7552 SAYILI İKLİM KANUNUNA YÖNELİK DERİNLEMESİNE ARAŞTIRMA KONULARI

1. AB YEŞİL TAKSONOMİSİ İLE UYUMLULUK ANALİZİ

Araştırma Sorusu:
“Türkiye Yeşil Taksonomisi (Madde 2-çç), AB Taksonomisi’nin hangi kriterlerini karşılamakta, hangi alanlarda uyum sorunları bulunmaktadır?”

İnceleme Alanları:

• Finansal Sınıflandırma Farklılıkları:

  • Türkiye’de “yeşil” sayılan enerji yatırımlarının (örn: hidroelektrik), AB’de kısıtlamalara tabi olması.

  • Kıyaslama Tablosu:

    Kriter	AB Standardı	Türkiye Uyumu
    Fosil Gaz Yatırımları	2035’te yasak	Geçiş yakıtı olarak kabul
    Biyokütle Enerjisi	Sürdürülebilir kaynak zorunlu	Orman atıklarına izin veriyor

• Öneri: Türk Taksonomisi’ne “geçiş aktiviteleri” kategorisi eklenmesi.

2. İKLİM GÖÇÜ VE HUKUKİ DÜZENLEMELER

Araştırma Sorusu:
“İklim değişikliği kaynaklı iç göç riski altındaki bölgelerde, 7552 sayılı Kanun’un sağladığı hukuki korumalar yeterli midir?”

Analiz Başlıkları:

• Risk Haritalama:

  • 2050 projeksiyonlu kıyı şeridi çekilme senaryoları (İstanbul, İzmir, Adana).

  • Tarımsal verimlilik kaybına bağlı göç potansiyeli (Konya Ovası örneği).

• Mevzuat Eksiklikleri:

  • Kanun’da “iklim mültecisi” tanımının bulunmaması.

  • Yerel yönetimlerin yeniden yerleşim planlama yetkilerinin sınırlılığı.

• Öneri: İklim Göçü Yönetmeliği taslağı hazırlanması.

3. KOBİ’LERİN YEŞİL DÖNÜŞÜMÜNDE FİNANSAL ENGELLER

Araştırma Sorusu:
“Madde 13’te öngörülen destekler, KOBİ’lerin düşük karbon teknolojilerine geçişini ne ölçüde kolaylaştırabilir?”

Saha Çalışması Önerisi:

• Anket Verileriyle:

  • 500 imalat KOBİ’si üzerinde “iklim finansmanına erişim” anketi.

  • Bankaların yeşil kredi şartlarının analizi.

• Karşılaştırmalı Modelleme:

   

  

   

• Öneri: KOBİ’lere özel “Yeşil Dönüşüm Varlık Fonu” kurulması.

4. İKLIM DAVALARI VE YARGISAL DENETİM

Araştırma Sorusu:
“7552 sayılı Kanun kapsamında açılacak idari davalarda, yargının teknik kapasitesi yeterli midir?”

İnceleme Yöntemi:

• Karşılaştırmalı Hukuk Çalışması:

  • Hollanda (Urgenda Vakası) ve Türkiye’deki dava süreçlerinin kıyaslanması.

• Mahkeme Kararlarının Analizi:

  • ÇED raporu iptal davalarında iklim kriterlerinin kullanım sıklığı.

• Öneri: İklim davaları için uzmanlaşmış “Çevre Mahkemeleri” kurulması.

5. KARBON KAÇAKLIĞI RİSK ANALİZİ

Araştırma Sorusu:
“ETS kapsamındaki sektörlerde, üretimin yurtdışına kayma (carbon leakage) riski nasıl yönetilebilir?”

Modelleme Çalışması:

• Ham Madde Bazlı Senaryolar:

  Sektör	ETS Maliyet Artışı	Rakip Ülkelerle Fiyat Farkı
  Çimento	%15	İran: -%8, Mısır: -%12
  Demir-Çelik	%22	Hindistan: -%18

• Öneri: Hassas sektörlerde “sınırda karbon düzenlemesi”nin genişletilmesi.

6. BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK KORUMA İLE KANUN İLİŞKİSİ

Araştırma Sorusu:
“Madde 5-5’te öngörülen yutak alanların korunması, ulusal biyoçeşitlilik hedefleriyle ne ölçüde uyumludur?”

Veri Analizi Önerisi:

• Uydu Görüntüleriyle:

  • Ormanlaştırma projelerinin habitat parçalanmasına etkisi.

• Tür Koruma Endeksi:

  • 2020-2025 döneminde endemik türlerin popülasyon değişimi.

• Öneri: İklim ve biyoçeşitlilik politikalarının entegre edildiği “Doğa Temelli Çözümler” stratejisi.

ÇALIŞMA YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN TAVSİYELER

1. Nicel Analiz:

   • ETS verileriyle regresyon modellemesi (STATA/R kullanımı).

2. Nitel Analiz:

   • Paydaş görüşmeleri (Bakanlık yetkilileri, sanayi temsilcileri).

3. Karşılaştırmalı Hukuk:

   • AB, Çin ve Güney Kore iklim kanunlarının madde bazlı kıyaslaması.

KARŞILAŞTIRMALI HUKUK ANALİZİ: 7552 SAYILI İKLİM KANUNU VE DÜNYA ÖRNEKLERİ

1. METODOLOJİ

İnceleme Kriterleri:

• Yasal Zorlayıcılık Derecesi (Bağlayıcı hedefler vs. gönüllü taahhütler)

• Piyasa Temelli Mekanizmalar (ETS, karbon vergisi)

• Uyum Politikalarının Somutluğu

• Yaptırım Mekanizmalarının Etkinliği

Karşılaştırma Ülkeleri:

• AB (Avrupa İklim Yasası)

• Çin (Ulusal ETS Sistemi)

• Güney Kore (Karbon Nötr Yasası)

• İngiltere (İklim Değişikliği Kanunu)

2. TEMEL KARŞILAŞTIRMA TABLOSU

3. ÖNE ÇIKAN FARKLILIKLAR

a) AB ile Karşılaştırma:

• Avrupa İklim Yasası‘nın en sert yönü:

  • “İklim Testi” zorunluluğu: Tüm yasal düzenlemeler, emisyon etkileri açısından test ediliyor (Türkiye’de sadece ÇED sürecinde).

  • Yargı Denetimi: AB Adalet Divanı, emisyon hedeflerini yargısal olarak denetleyebiliyor (Urgenda Davası benzeri).

b) Çin Modelinin Benzersiz Özellikleri:

• Kademeli Geçiş: Pilot ETS (2013-2020) sonrası ulusal sisteme geçiş.

• Fiyat Kontrolü: Devlet, karbon fiyatlarını doğrudan manipüle edebiliyor.

• Türkiye’den Farkı: Çin’de eyaletler arası emisyon ticareti yasak (Türkiye’de serbest).

c) Güney Kore’nin İnovatif Yaklaşımı:

• Karbon Borsası: KRX (Kore Borsası) üzerinden işlem gören karbon sertifikaları.

• Sosyal Adalet: Gelirin %60’ı altındaki hanelere “karbon gelir vergisi iadesi”.

4. TÜRKİYE’NİN ÖZGÜN DÜZENLEMELERİ

a) Olumlu Farklılaşan Yönler:

• Adil Geçiş Mekanizması (Madde 2-a):

  • AB’de sadece “Adil Geçiş Fonu” var, Türkiye’de hukuki tanım mevcut.

• Yerel Yönetimlerin Rolü:

  • İl İklim Koordinasyon Kurulları (Madde 7), Çin’de olmayan bir yerelleşme örneği.

b) Eksik Kalan Yönler:

• Yargısal Denetim:

  • İngiltere’de İklim Değişikliği Komitesi bağımsız denetim yapıyor, Türkiye’de Başkanlık kendi denetliyor.

• Finansal Şeffaflık:

  • AB’de “Yeşil Taksonomi” raporlama zorunluluğu var, Türkiye’de gönüllülük esaslı.

5. ULUSLARARASI UYUMLAŞTIRMA ÖNERİLERİ

a) AB ile Uyum İçin:

1. CBAM-SKDM Entegrasyonu:

   • Türk ihracatçıları için çift vergilendirmeyi önleyecek teknik protokol.

2. Yargısal İşbirliği:

   • İklim davalarında AB Adalet Divanı ile ortak yorum rehberi.

b) Çin’den Alınabilecek Dersler:

• Pilot Uygulama Genişletmesi:

  • Türkiye’de sadece 4 sektörde pilot, Çin’de 7 eyalette 3 aşamalı test.

• Fiyat İstikrar Mekanizması:

  • Aşırı volatilitenin önlenmesi için devlet müdahale kriterleri.

c) Kore Modelinden Adaptasyonlar:

• Karbon Gelir Paylaşımı:

  • ETS gelirlerinin %20’sinin dar gelirlilere aktarılması.

• KOBİ Koordinasyon Merkezleri:

  • Kore’deki “Karbon Nötr KOBİ Destek Ofisleri” modeli.

6. KARŞILAŞTIRMALI ANALİZ TABLOSU: YAPTIRIM MEKANİZMALARI

SONUÇ VE POLİTİKA ÖNERİLERİ

1. AB ile Uyumda Kritik Adım:

   • SKDM’nin CBAM ile teknik uyumunun 2026’dan önce tamamlanması.

2. Çin’in Deneyiminden Faydalanma:

   • ETS’de kademeli geçiş için 2. pilot fazın (2028-2030) planlanması.

3. Yargısal Kapasite Artırımı:

   • İklim davalarına özel “uzman bilirkişi havuzu” oluşturulması.

🌍 Bu analiz, Türkiye’nin küresel iklim rejiminde konumlandırılması için stratejik bir çerçeve sunmaktadır. Özellikle AB-CBAM uyumu ve KOBİ destek mekanizmaları acil eylem gerektiren alanlardır.