Bir ülkeyle yersel bağlantısı bulunmayan (delocalized) ve merkezsiz/merkeziyetsiz (decentralized) yapısı nedeniyle mahkemelerin milletlerarası yetkisini belirleyen geleneksel yetki kuralları, blokzincirine dayalı akıllı sözleşmelerin doğasına uygun değildir. Yetki tesisinin yapılabildiği hallerde blokzincirinin değişime uygun olmayan işlem sicili, mahkeme tarafından verilen kararların icra edilmesi noktasında işlevsiz kalmaktadır.
Geleneksel kuralların işlevsizliği ve sistemin dışa kapalı yapısı, doktrini sisteme özgü alternatif uyuşmazlık çözüm metotları üzerinde çalışmaya yöneltmiştir. Bu çalışmada, blokzinciri uyuşmazlık çözüm yöntemleri olarak ifade edilen ve genellikle merkeziyetsiz özerk kuruluşlar (MÖK) tarafından oluşturulan çevrimiçi tahkim, kitle kaynaklı uyuşmazlık çözüm yöntemleri (Crowdsourcing) ve yapay zekâ destekli çözüm yöntemleri olarak gruplandırılan bu yöntemler, Los Angeles- Sagewise, Kleros- Aragon- Jur grubu ve Akıllı Tahkim- Open Law: Open Court uygulaması gibi örneklerle incelenmiştir. Son olarak çalışmada, blokzincirine dayalı akıllı sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklarda blokzinciri uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin akıllı sözleşmelere özgü kuralların oluşmasındaki etkisi ve Lex Cryptographia kavramı ele alınmış ve milletlerarası özel hukuk açısından değerlendirilmiştir.
Elçin AKTAN – Bu makale yazarın doktora tezinden türetilmiştir ve hiçbir kurum ve kuruluşu
bağlamamaktadır. ** Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Doktora Öğrencisi, elcin.aktan@bilkent.edu.tr, ORCID: 0000-0002-2841-7823, Makalenin Gönderim Tarihi: 17.10.2024, Kabul Tarihi: 27.12.2024
TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ 176. SAYI 2025
📃 MAKALENİN TAMAMINI BURADAN OKUYABİLİRSİNİZ!
