Bu metin, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında sigortalı sayılan çalışanların geniş kapsamını, farklı sigortalılık statülerini (4/a, 4/b, 4/c), haklarını, yükümlülüklerini, esnek çalışma modelleri ile ilgili özel düzenlemeleri ve prim borçlanma imkanlarını ayrıntılı olarak ele almaktadır.

Sigortalılık Kapsamı 📜

Bir işverenin emrinde hizmet akdiyle çalışanlar,

• Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar,

• Kamu idarelerinde kamu görevlisi olarak çalışanlar,

• Tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar,

• Tarımda hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar,

• İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler,

• Şirket ortakları (Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları),

• Başbakan, Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, belediye başkanları, il encümeninin seçimle gelen üyeleri,

• Askeri öğrenciler ile subay ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar ve polislik eğitimine tabi tutulan adaylar (okullarını/eğitimlerini tamamlayıp görevlerine başlamaları şartıyla),

• Avukat ve noterler,

• Aile hekimleri,

• Gemi adamları,

• Profesyonel sporcular,

• Köy ve güvenlik korucuları,

• Ev hizmetlerinde çalışanlar,

• Kısmi zamanlı çalışanlar,

• Konut kapıcılığı işyerinde çalışanlar,

• Film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarlar,

• Ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerlerinde kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılanlar,

• Sendikalar ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına seçilenler,

• Mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar,

• 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanuna göre çalıştırılanlar,

• 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununda belirtilen umumi kadınlar,

• Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen kurslarda usta öğretici olarak çalıştırılanlar, kamu idarelerinde ders ücreti karşılığı görev verilenler,

• Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen Toplum Yararına Çalışma Programlarından yararlananlar,

• 4046 sayılı Kanun gereğince iş kaybı tazminatı alanlar,

• 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler,

sigortalı sayılmaktadır.

Sigortalılık Statüleri 👨‍⚖️

5510 sayılı Kanuna göre;

• Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar Kanunun 4/1(a) bendi kapsamında,

• Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan,

  1. Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar,

  2. Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olanlar,

  3. Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları,

  4. Tarımsal faaliyette bulunanlar,

     Kanunun 4/1(b) bendi kapsamında,

• Kamu idarelerinde, Kanunun 4/1(a) bendine tabi olmayan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çalışıp ilgili kanunlarında 4/1(a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar ile Kanunun 4/1(a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan sözleşmeli olarak çalışıp ilgili kanunlarında 4/1(a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesi uyarınca açıktan vekil atananlar,

  Kanunun 4/1(c) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar.

Ayrıca, 5510 sayılı Kanundan önce yürürlükte bulunan;

• Mülga 506 sayılı Kanuna tabi olarak hizmet akdiyle çalışanlar, 5510 sayılı Kanunun 4/1(a) bendi,

• Mülga 506 sayılı Kanunun 85 ve 86 ıncı maddeleri kapsamındaki isteğe bağlı ve topluluk (avukat ve noterler) sigortasına tabi olarak prim ödeyenler, 5510 sayılı Kanunun 4/1(b) bendi,

• Bazı maddeleri mülga 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında tarım işlerinde hizmet akdiyle ve süreksiz çalışanlardan, Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla sigortalılıkları devam edenler veya 1/3/2011 tarihinden itibaren tarımda hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar 5510 sayılı Kanunun 4/1(a) bendi,

• Mülga 1479 sayılı Kanun kapsamında kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar, 5510 sayılı Kanunun 4/1(b) bendi,

• Mülga 1479 sayılı Kanunun 79 ncu maddesi kapsamında isteğe bağlı sigortaya prim ödeyenler, 5510 sayılı Kanunun 4/1(b) bendi,

• Mülga 2926 sayılı Kanuna göre tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar, 5510 sayılı Kanunun 4/1(b) bendi,

• Bazı maddeleri mülga 5434 sayılı Kanun kapsamında kamu görevlisi olarak görev yapanlar ile bu kanun kapsamında isteğe bağlı iştirakçi olanlar 5510 sayılı Kanunun 4/1(c) bendi,

kapsamında sigortalı sayılmaktadır.

Çalışanların Hakları ve Yükümlülükleri ✅

Çalışanların sosyal güvenlik sistemine dahil olmaları hak ve aynı zamanda bir yükümlülüktür. Çalışmaya başlayanlar kanunen mutlaka sosyal güvenlik sistemine dahil olmak zorundadır. Bir işyerinde çalışanlar kanunen bu hakkın yerine getirilip getirilmediğini her zaman için işverenden istemek ve yerine getirilmediği taktirde de yasal yollara başvurma hakkına sahiptir. İşverenler açısından da gerek kendisinin gerekse de yanında çalıştırılanların sosyal güvenlik açısından bildirimi bir yükümlülüktür.

Çalışanlara Sağlanan Haklar 💰🏥

Sosyal güvenlik sistemimizde 3 ana sigorta olup, çalışanlara;

• Kısa vadeli sigorta kollarından; geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi, sürekli iş göremezlik veya ölüm geliri bağlanması, cenaze, emzirme ve evlenme ödeneği verilmesi,

• Uzun vadeli sigorta kolundan yaşlılık, malullük ve ölüm aylığı bağlanması, yaşlılık ve ölüm toptan ödemesi yapılması ile cenaze ve evlenme ödeneği verilmesi,

• Genel sağlık sigortasından sağlık hizmetlerinden yararlandırılmaları,

sağlanmaktadır.

İşçi Çalışanların Yükümlülükleri 📝

Hizmet akdiyle çalışanların sigortalılık bildirimlerinin yapılması asıl olarak işverenin yükümlülüğünde olmakla birlikte çalışanların, kendilerinin de işverenlerince gerekli bildirimlerinin yapılıp yapılmadığını takip ederek işe başladıkları tarihten itibaren en geç 1 ay içinde işe başladıklarını SGK’ya bildirmeleri gerekmektedir.

Bağımsız Çalışanların Yükümlülükleri 💼

Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanların sigortalılık bildirim yükümlülüğü, bağlı bulundukları vergi dairesi, meslek odaları ve diğer kuruluşlara verilmiştir. Bu kapsamda;

• Gelir vergisi mükellefi olanlar ilgili vergi dairesince,

• Gelir vergisinden muaf olanlar, esnaf ve sanatkâr sicil müdürlüklerince,

• Şirket ortakları; durumlarına göre ticaret sicil memurluğunca ya da şirket yetkililerince

çalışmaya başladıkları ve bu kuruluşlara tescillerinin yapıldığı tarihten on beş gün içinde “sigortalı işe giriş bildirimi” ile Kuruma bildirilir. Bununla birlikte 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında faaliyette bulunanların bu faaliyetlerini ilgili Kurum ve kuruluşlardan temin edilecek belge ile belgelemek kaydı ile sigortalılık başvurularına engel bir durum bulunmamaktadır.

Esnek Çalışma ve Sigortalılık ⏰

Kanunla ilk defa getirilen uygulama ile; hizmet akdiyle çalışmakla birlikte, 4857 sayılı İş Kanunun 12 ve 13 üncü maddelerine istinaden kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içinde 30 günden az çalışanlar sigortalıların, ay içerisinde kısmi çalıştıkları toplam sürelerin, 7,5 saate bölünmesiyle çıkan sürenin sigortalıya hizmet olarak mal edilmesi imkanı getirilmiştir. Bu kapsamda çalışanlar da genel sağlık sigortasına kapsamına alınacak ve ay içerisinde eksik kalan çalışma günlerinin genel sağlık sigortası primi açısından tamamlamaları zorunlulukları olacaktır. Daha açık ifadelerle, bu durumda olanlar ay içinde genel sağlık sigortasından tam olarak yararlanacaklardır.

6111 sayılı Kanunla;

• Kanunun yürürlük tarihinden sonraki kısmi süreleri çalışmalarda ay içinde çalışılmayan süreler (kısmi iş sözleşmelerinin devam ettiği süreler) için borçlanma hakkı getirilmiştir. Borçlanmada, genel sağlık sigortası primi ödenmişse bu prim ödenmeyecek ve borçlanılan süreler de 4/a statüsünde sayılacaktır. Borçlanma için ilgililerin bulundukları yerdeki sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezlerine başvurmaları gerekmektedir.

• Kısmi süreli çalışanlardan ay içerisinde eksik kalan günlerini isteğe bağlı olarak ödemeleri durumunda isteğe bağlı ödenen süreler hizmet akdi statüsünde sayılarak bunların 7.200 günden emekli olmaları imkanı getirilmiştir.

---

Bağımsız Çalışanların Prim Tahakkuk ve Tahsilat İşlemleri 📊

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları, prime esas günlük kazanç alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak şartıyla, sigortalı tarafından beyan edilecek günlük kazancın otuz katıdır. Prime esas kazanç beyanları Kuruma verilecek beyan formu ile yapılabildiği gibi e-Devlet üzerinden de yapılabilmektedir.

Her ay için ödenmesi gereken prim borçları, prim borcunun ait olduğu ayı takip eden ayın son gününe kadar Kurumun anlaşmalı olduğu Banka, Kredi kuruluşu, PTT vasıtasıyla ve internet üzerinden e-SGK aracılığıyla ödenebilmektedir.

• 6745 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesine eklenen fıkra ile Kuruma primlerini düzenli ödeyen 4/1-b kapsamındaki sigortalıların aylık sigorta prim ödemelerinde 5 puanlık indirim yapılması sağlanmıştır. Uygulama ile isteğe bağlı sigortalılar ve muhtar sigortalılar hariç 4/1-b kapsamındaki sigortalıların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, 5 puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanmaktadır.

• 4/1-b kapsamındaki sigortalılara yönelik olarak sağlanan diğer bir teşvik uygulaması da **“Genç Girişimci Teşviki”**dir. 7143 sayılı Kanunla 01.06.2018 tarihinden itibaren uygulamaya koyulan teşvik ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 nci maddesi kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 18 yaşını doldurmuş ve 29 yaşını doldurmamış olanlardan 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında ilk defa sigortalı sayılan gerçek kişilerin primleri 1 yıl süreyle prime esas kazanç alt sınırı üzerinden Hazine tarafından karşılanmaktadır.

2025 yılında geçerli olan asgari ücret ($26.005,50 \text{ TL}$) dikkate alındığında 5 puanlık teşvikten yararlanan ve yararlanmayan 4/1-b kapsamındaki sigortalılar için aylık ödenmesi gereken prim tutarları şu şekildedir:

STATÜ (4/1-b)	EN DÜŞÜK AYLIK PRİM (TL)	EN YÜKSEK AYLIK PRİM (TL)
Kendi Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar	9.036,91	67.776,89
Teşvikli Tutar (5 Puanlık İndirim Uygulaması İle)	7.736,63	58.024,82
Aylık Sağlanan Kazanç	1.300,28	9.752,07

---

Ticari Taksi – Dolmuş Şoförlerinin Sigortalılığı (Ek-6) 🚕

Kimler EK-6’ya başvurabilir?

6111 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle Kanuna eklenen Ek 6 ıncı madde ile 1/3/2011 tarihinden itibaren ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanlardan bir veya birden fazla kişi yanında kısmi iş sözleşmesiyle bir ay içinde 10 günden az çalışanlara, kendileri tarafından prim ödemeleri imkânı sağlanmıştır. Bu sigortalılar, 5510 sayılı Kanunun hizmet akdi kapsamında sigortalı sayılmaktadır.

Ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen ve Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişilerin sigortalılıkları, bu madde kapsamında kendileri tarafından 30 gün üzerinden prim ödemeleri suretiyle sağlanmaktadır.

Şartları

• Hizmet akdi, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmama (tarım da dahil) ve kamu görevlisi olarak çalışmama,

• İsteğe bağlı sigortalı olmama,

• Banka sandıklarına tabi çalışmama,

• Gelir veya aylık almama,

• 18 yaşını doldurmuş olma,

şartlarını taşımaları gerekmektedir.

Şoförlerin Müracaat Şekli

Bu sigorta kolu kapsamına dahil olmak isteyenler, SGK internet sitesinde örneği yer alan **“Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi”**ni, toplu taşıma aracı sahibinin bağlı bulunduğu meslek odası ya da meslek kooperatiflerince onaylatarak, araç sahibiyle şoför arasında imzalanan kısmi süreli iş sözleşmesi ile birlikte şoförlük mesleğini yaptıkları sosyal güvenlik il müdürlükleri/merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Toplu taşıma aracı sahibinin beyanı ve bağlı olduğu odanın onayının bulunmadığı işe giriş bildirgeleri işleme alınmayacaktır. Ay içerisinde birden fazla toplu taşıma aracı sahibinin yanında çalışılması veya yeni bir toplu taşıma aracı sahibiyle çalışmaya başlanılması halinde, her bir araç sahibiyle yapılan kısmi süreli iş sözleşmelerinin de SGK’ya verilmesi gerekmektedir.

Sağlanan Haklar

Bu sigortalılara, 5510 sayılı Kanuna göre gerekli şartları yerine getirmeleri halinde kendilerine malullük ve yaşlılık aylığı, ölümleri halinde ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacak, kendileri ya da bakmakla yükümlü oldukları kişiler, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık yardımlarından yararlanacaklardır.

Prim İşlemleri

Ek-6 sigortalılarının ödemeleri gereken aylık prim tutarı; prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırı arasında olmak kaydıyla, sigortalılar tarafından beyan edilen günlük kazanç tutarının 30 katı üzerinden hesaplanmaktadır. Buna göre 2025 yılı için, asgari ücret üzerinden ($26.005,50 \text{ TL}$) prime esas kazanç beyanında bulunan bir Ek-6 sigortalısının ödemesi gereken aylık prim tutarı: $26.005,50 \text{ TL} \times \%32,5 = \mathbf{8.451,79 \text{ TL}}$’dir (Azami tutar ise $63.388,46 \text{ TL}$’dir). Bu kapsamdaki sigortalıların %3 oranındaki işsizlik primini de ödeyerek işsizlik sigortasına tabi olmayı talep etmeleri halinde ödemeleri gereken aylık prim tutarı $26.005,50 \text{ TL} \times \%35,5 = \mathbf{9.231,95 \text{ TL}}$ olmaktadır (Azami tutar ise $69.239,70 \text{ TL}$’dir).

Sanatçıların Sigortalılığı 🎭

6111 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle Kanuna eklenen ek 6 ıncı madde ile 1/3/2011 tarihinden itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarların, ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanların kendileri tarafından prim ödemelerine imkan sağlanmıştır. Bu sigortalılar Kanunun hizmet akdi kapsamında sigortalı sayılacaktır.

Şartları

Bu kapsamda sigortalı olmak isteyenlerin;

• Hizmet akdi, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmama (tarım da dahil) ve kamu görevlisi olarak çalışmama,

• İsteğe bağlı sigortalı olmama,

• Banka sandıklarına tabi çalışmama,

• Gelir veya aylık almama,

• 18 yaşını doldurmuş olma,

şartlarını taşımaları gerekmektedir.

Müracaat Şekli

Bu kapsamda sigortalı olmak isteyenler, SGK internet sitesinde örneği yer alan **“Sanatçı Olarak Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi”**ni bağlı bulunulan meslek birliği veya sendika ya da Kültür ve Turizm Bakanlığının merkez ve taşra birimlerince onaylanarak, sanatçı ve işvereni arasında imzalanan kısmi süreli iş sözleşmesi ile ikamet edilen ildeki sosyal güvenlik il müdürlükleri/merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Ay içerisinde birden fazla işverenin çalışılması veya yeni işveren yanında çalışmaya başlanılması halinde, her bir işverenle yapılan kısmi süreli iş sözleşmelerinin de Kuruma verilmesi gerekmektedir.

Sağlanan Yardımlar

Bu sigortalılara, 5510 sayılı Kanuna göre gerekli şartları yerine getirmeleri halinde kendilerine malullük ve yaşlılık aylığı, ölümleri halinde ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacak, kendileri ya da bakmakla yükümlü oldukları kişiler genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık yardımlarından yararlanacaklardır.

Çalışanların Genel Sağlık Sigortası Hakları ⚕️

Kanunun yürürlüğe girmesiyle; mevcut sigortalılar, gelir/aylık alanlar, hak sahipleri ile bakmakla yükümlü olunan kişiler, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın genel sağlık sigortalısı sayılmışlardır.

Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması gerekir.

Bununla beraber; kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar yani Bağ-Kur’lular, Ek-5, Ek-6, Ek-9 (Ev işlerinde 10 günden fazla) ve gelir testi sonucu prim ödeme yükümlüsü olan genel sağlık sigortalıları ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişileri 30 gün prim ödeme şartıyla birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte, tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç, 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması şarttır.

Ayrıca, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte bakmakla yükümlü olan kız çocukları, durumlarında değişiklik oluncaya bakmakla yükümlü sıfatı ile sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edeceklerdir. 6111 sayılı Kanunda kız çocukları için değişiklik yapılarak, kız çocuklarının durum değişikliğinden sonra da anne ve babalarından sağlık yardımı almalarına imkan tanınmıştır.

Kanun kapsamında zorunlu sigortalı sayılanlar, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanmaya devam edeceklerdir. Bunların, zorunlu sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 gün prim gün sayılarının olması durumunda, 10 güne ilave olarak 90 gün, toplamda 100 gün daha bakmakla yükümlü oldukları kişiler ile birlikte sağlık hizmetlerinden yararlanırlar.

Borçlanmalar ⏳

5510 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların;

a- Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri,

b- Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri,

c- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,

d- Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,

e- Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,

f- Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,

g- Grev ve lokavtta geçen süreleri,

h- Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,

ı- Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,

i- 25/2/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,

j- Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait süreleri,

kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın %32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılmakta ve borçlandırılan süreler sigortalılıklarına sayılmaktadır.

Ancak, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, 25/2/2011 tarihinden sonraki kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri ödenmiş ise bu sürelere ait borçlanma tutarı % 20 oranı üzerinden hesaplanır.

Borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmemesi durumda söz konusu borçlanma geçersiz sayılmakta, bu sürelerin tekrar borçlandırılması halinde için ise yeni başvuru şartı aranmaktadır.

Sigortalılar ya da hak sahipleri tarafından borçlanılan sürelerin tamamı ödenebileceği gibi bir kısmı da ödenebilmektedir. Kısmi ödeme yapılması halinde ödenen miktara karşılık gelen süre kadar prim ödeme gün sayısına ilave yapılmaktadır.

Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülmektedir.

Ayrıca,

• Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanlar, bu durumlarını milli eğitim il veya ilçe müdürlüklerince belgelendirmeleri kaydıyla, bu maddenin yürürlük tarihi olan 25/02/2011 tarihinden önceki bu çalışmalarından dolayı ay içinde 30 günden eksik kalan sürelerini,

• 13/5/1971 tarihli ve 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu uyarınca kurulan sıkıyönetim mahkemelerinin görev alanına giren suçlar nedeniyle yakalanan veya tutuklananlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetime el koyduğu 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilenlerin, gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri için kendilerinin ya da hak sahiplerinin bu durumlarını belgeleyerek, gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri,

41 inci madde esaslarına göre kendileri veya hak sahipleri borçlanabilmekte, borçlanılan bu süreler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında değerlendirilmektedir.

Güvenlik Korucularının Sigortalılıkları 👮

5510 sayılı Kanunun Ek 15 inci maddesine göre, 442 sayılı Kanunun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince güvenlik korucusu olarak görevlendirilenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır ve haklarında uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.

Güvenlik korucusu olarak göreve başlayanlar ile görevleri sona erenlerin sigortalı işe giriş ve sigortalı işten ayrılış bildirgeleri, çalışmaya başladıkları tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili valiliklerce verilir. Bunların prime esas günlük kazançları bu Kanunun 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırıdır. İlgili primlerin sigortalı ve işveren hissesinin tamamı valiliklerce ödenir.

29/04/2017 tarihi itibarıyla güvenlik korucusu olarak görevde bulunanların valiliklerin talebi üzerine güvenlik korucusu olarak geçen ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmadığı süreleri için müracaat tarihinde geçerli olan prime esas kazanç alt sınırı ve %32.5 oranı üzerinden hesaplanacak prim tutarları, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde valiliklerce ödenir. Bu süre içinde sigorta primlerinin ödenmemesi halinde bu Kanunun 89 uncu maddesi hükümleri uygulanarak primler tahsil olunur.

29/04/2017 tarihinden önce görevi sona erenler ile 29/04/2017 tarih itibarıyla bu Kanun kapsamında emekli, yaşlılık veya malûllük aylığı ya da 442 sayılı Kanunun mülga ek 16 ncı maddesi veya 2330 sayılı Kanun kapsamında aylık bağlanmış olanlar hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz.