Anayasa Mahkemesi, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 250/12 ve 251/7 maddelerinde yer alan “sağır ve dilsizlik” ibarelerini Anayasa’nın 10. maddesine (eşitlik ilkesi) aykırı buldu ve iptal etti. Karar, 5 Kasım 2024 tarihinde oy birliğiyle alındı.
Anayasa Mahkemesi Kararı, Resmi Gazete’nin 10.03.2025 tarih ve 32837 sayılı sayısında yayınlandı.
Anayasa Mahkemesi, seri muhakeme ve basit yargılama usullerinin sağır ve dilsizler için uygulanmamasını öngören kuralların, eşitlik ilkesine aykırı olduğunu belirtti. Mahkeme, bu kuralların özellikle 21 yaşını doldurmuş sağır ve dilsizler için nesnel ve makul bir gerekçe sunmadığını vurguladı. Bu nedenle, söz konusu ibarelerin iptaline karar verildi.
Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulleri:
- Seri Muhakeme Usulü: Basit ve hızlı bir yargılama yöntemi olup, belirli suçlar için uygulanır. Ancak sağır ve dilsizler için bu usul uygulanmıyordu.
- Basit Yargılama Usulü: Daha az karmaşık suçlar için uygulanan ve duruşma yapılmadan hüküm verilen bir yöntemdir. Sağır ve dilsizler için bu usul de uygulanmıyordu.
Eşitlik İlkesi ve Pozitif Ayrımcılık:
Anayasa Mahkemesi, sağır ve dilsizlerin ceza soruşturması ve kovuşturmasında diğer bireylere göre dezavantajlı durumda olduğunu kabul etti. Ancak, 21 yaşını doldurmuş sağır ve dilsizlerin cezai sorumluluğunun tam olduğunu ve bu kişilerin seri muhakeme ve basit yargılama usullerinden dışlanmasının nesnel bir gerekçesi olmadığını belirtti. Mahkeme, bu durumun eşitlik ilkesini ihlal ettiğini vurguladı.
Kararın Etkileri:
- 250. Maddenin 12. Fıkrası: “Sağır ve dilsizlik” ibaresi iptal edildi. Ayrıca, bu ibarenin iptali nedeniyle uygulanamaz hale gelen “ile” ibaresi de iptal edildi.
- 251. Maddenin 7. Fıkrası: “Sağır ve dilsizlik” ibaresi iptal edildi.
