Anayasal İlkeler Işığında Yapay Zekâ Teknolojileri: Avukatlık Bağlamında Bir Değerlendirme

İlk robot avukatlardan Ross, yapay zekâ teknolojileriyle birlikte hukuk ve avukatlık mesleğinde yaşanan dönüşümü daha da tartışmalı hâle getirmiştir. Tartışmalar daha çok meslek etiği, savunma hakkı, hakkaniyet, adil yargılanma ilkesi ve ayrımcılık yasağı çerçevesinde yürütülmektedir. Hukuk dünyasında yapay zekâ teknolojilerinin nesnel, şeffaf ve önyargıdan arındırılmış bir yargılamaya hizmet etmesinin mümkün olup olmadığı sorusu tartışılırken yapılan yarar/zarar hesaplamasının temelinde çoğulcu demokratik anayasal ilkeler yer almalıdır. Söz konusu teknolojilerin kullanımına ilişkin yol gösterici olan bu ilkeler, yapay zekâ avukatların meslek etiğine, ayrımcılık yasağına, savunma hakkı özelinde adil yargılanma hakkına ve dolayısıyla hukuk devleti ilkesine etkisini incelemeyi de gerekli kılmaktadır. Yapay zekâ avukatların işlevsel oldukları ve insan gücüne ayrılması gereken zamanı azalttığı açıktır. Bununla birlikte söz konusu teknolojilerin hakkaniyet olarak adaletin gerçekleştirildiği bir hukuk düzenine ne ölçüde fayda sağlayacağına dair uzun vadeli bir öngörü yapmak güçtür. Bu faydanın gerçek kılınabilmesi için disiplinler arası bir çalışmayla, yapay zekâ avukatların kullanımında teknolojinin ve algoritmaların yaratacağı risklerin en aza indirilmesi gerekir.

Ancak bu şekilde teknolojik gelişmelerin hukuk sistemine olumlu etkisi ile temel hak ve özgürlükler ve demokratik anayasal ilkeler arasındaki adil dengenin sağlanması mümkün olur. Bu kapsamda, yapay zekâ teknolojilerinin hukuk hayatında kullanımına ilişkin ulusal üstü düzenlemeler, kılavuzlar ve konuya ilişkin uzman raporları ve görüşleri özellikle yardımcıdır.

Nadire ÖZDEMİR – Doç. Dr., Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Anabilim Dalı, naozdemir@ankara.edu.tr, ORCID: 0000-0003- 1406-4833.

Deniz POLAT – Dr., Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı, polat@law.ankara.edu.tr, ORCID: 0000-0001-8085-2032, Makalenin Gönderim Tarihi: 23.02.2023, Kabul Tarihi: 05.05.2023

BAROLAR BİRLİĞİ DERGİSİ 166. SAYISINDA YAYINLANMIŞTIR

MAKALENİN TAMAMINA, AŞAĞIDAKİ LİNKTEN ULAŞABİLİRSİNİZ!

Bu Hafta İlgi Görenler

22.7.1971 Tarihli, 1.Sıkıyönetim Askeri Mahkemesinde Başlayan 1. THKO Davası 4. Duruşma (1 ve 2 Nolu Oturum) Zaptı

1. SIKIYÖNETİM ASKERÎ MAHKEMESİ 971/96-13 Duruşma: 4. 22.7.971 Duruşmanın tehir edildiği belli gün...

Usuli Kazanılmış Hak ve İstisnaları – Maddi Hata Kavramı

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda  usulî kazanılmış hakka ilişkin...

17.7.1971 Tarihli, 1.Sıkıyönetim Askeri Mahkemesinde Başlayan 1. THKO Davası 2. Duruşma Zaptı

1. SIKIYÖNETİM ASKERÎ MAHKEMESİ 971/96-13 Duruşma: II. 17.7.971 ve Hak. Yzb. Baki TUĞ...

1. THKO Davasında Avukatların Ankara 1 Nolu Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’ne Sundukları Soruşturmanın Genişletilmesi Talebi

ANKARA SIKIYÖNETİM KOMUTANLIĞI 1 NO.LU ASKERİ MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI’NA Dosya No. 971/13 Özeti:...

Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Dava Zamanaşımı

Çalışma muhtevasında vergi kaçakçılığı suçlarında dava zamanaşımının ne zaman...

Haksız Fiil Sonucu Şahıs Varlığı Zararları

İnsanların medeni topluluklar kurması, sivil hayatın gelişmesi hukuk kurallarının...

Geçmişten Günümüze Ölüm Cezası, İnfaz Yöntemleri Ve...

Ölüm cezası, kadim dönem ilkel topluluklarından günümüz modern hukuk...

Siber Güvenlik Kanunu Geliyor

Siber Güvenlik Kanunu Teklifi, 10 Ocak 2025'te TBMM Başkanlığına...

5651 Sayılı Kanun Dışında Düzenlenen Erişimin Engellenme...

Günümüz dünyasında teknolojinin hızla gelişmesi ve bilgisayarların çeşitli yöntemlerle...

İşçinin İş Sözleşmesini Mobbing Nedeniyle Fesih Hakkı

Son yıllarda işçi ve işveren arasındaki çalışma barışını tehdit...

Okuryazar Olan Ve Bedensel Engeli Bulunmayanların İmza...

Bilindiği üzere, borçlar hukukumuzda yazılı şekilde yapılması öngörülen sözleşmelerde...

Osmanlı Ceza Muhakemesi Hukukunda Şüpheli Ve Sanığın...

Kişinin kendini ve yakınlarını suçlayıcı beyanda bulunmaya ya da...