İşe iade davaları, iş güvencesi kapsamında işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın işten çıkarılan işçilerin, eski işlerine geri dönmelerini sağlamak amacıyla açılan davalardır. Bu davalar, işçinin iş güvencesini temin ederken, işverenin fesih yetkisinin keyfi kullanılmasını da engellemeyi hedefler.
İçerik Başlıkları
İşe İade Davalarının Koşulları
İşe iade davası açabilmek için belirli şartların mevcut olması gerekmektedir:
- İş Sözleşmesinin Niteliği: İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışıyor olması gerekir.
- İşyerindeki İşçi Sayısı: İşyerinde en az otuz işçinin çalışıyor olması şarttır.
- Kıdem Süresi: İşçinin, işyerinde en az altı aylık kıdeme sahip olması gerekmektedir.
- Fesih Nedeni: İşverenin, iş sözleşmesini geçerli bir nedene dayanmaksızın feshetmiş olması gerekir.
Yargılama Süreci ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
İşe iade davalarında yargılama süreci titizlikle yürütülmelidir. Bu kapsamda, aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi önem arz eder:
- Fesih Bildirimi: İşverenin yapmış olduğu yazılı fesih bildirimi ve bu bildirimin işçiye tebliğine ilişkin belgeler temin edilmelidir.
- İş Sözleşmesi: Taraflar arasında imzalanmış olan yazılı iş sözleşmesi, sözleşmenin niteliğinin belirlenmesi açısından önemlidir.
- SGK Kayıtları: Davacı işçiye ait Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) hizmet cetveli ve ilgili diğer belgeler incelenmelidir.
- İşçi Sayısı: Fesih tarihinde işyerinde çalışan işçi sayısının tespiti için, işverence SGK’ya verilmiş olan prim bordroları ve gerekirse bölge çalışma müdürlüğünden alınacak bilgiler değerlendirilmelidir.
- Feshe İlişkin Belgeler: Feshe dair tutanaklar, savunma yazıları, disiplin cezaları ve benzeri belgeler dosyaya eklenmelidir.
Sendikal Nedenle Fesih İddiaları
Eğer işçi, iş sözleşmesinin sendikal bir nedene dayanarak feshedildiğini iddia ediyorsa, bu iddianın dayanakları net bir şekilde tespit edilmelidir. Bu kapsamda, işçinin sendika üyeliği, işyerindeki sendikal faaliyetlerin durumu ve fesih öncesi ve sonrası sendikal üyeliklerdeki değişiklikler incelenmelidir.
Yargıtay Kararları Işığında İşe İade Davaları
Yargıtay, işe iade davalarına ilişkin çeşitli kararlarında, işverenin fesih nedenini somut delillerle ispat etmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Örneğin, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2019/66 Esas ve 2019/4307 Karar sayılı kararlarında, işverenin fesih bildiriminde belirtilen nedenlerin geçerliliğinin ispat yükümlülüğünün işverende olduğu belirtilmiştir.
Y.9. H.D. E. 2019/66, K. 2019/2622, T. 4.2.2019
Y.9. H.D. E. 2022/4307, K. 2022/5784, T. 11.5.2022
Sonuç
İşe iade davaları, işçinin iş güvencesini sağlamak adına önemli bir hukuki mekanizmadır. Bu davaların başarıyla sonuçlanabilmesi için, yukarıda belirtilen hususların titizlikle ele alınması ve gerekli belgelerin eksiksiz olarak sunulması gerekmektedir. Ayrıca, Yargıtay’ın güncel içtihatları da dikkate alınarak, davaların seyrine yön verilmelidir.
