Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku 2/B Sınıfı 2019-2020 Öğretim Yılı Vize Sınavı Soru ve Cevapları
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ İDARE HUKUKU VİZE SINAVI (2/B)
CEVAP ANAHTARI
14.01.2020
Adı ve Soyadı: Öğrenci Numarası:
Sınav Yönergesi: 1) Sınav süresi 75 dakikadır. 2) Yalnızca Anayasa metni kullanılabilir. 3) Olaylara ilişkin soruların (I) gerekçeli olarak yanıtlanması zorunlu olup; gerekçesiz yanıtlar değerlendirmeye alınmayacaktır. 4) Olaylara ilişkin soruların yanıtları, soru kâğıdı üzerinde, her bir sorunun altında ayrılmış olan boşluklara yazılacak; ek yanıt kâğıdı verilmeyecektir. 5) Çoktan seçmeli soruların (II) yanıtları, sadece 10’uncu sorunun altında özel olarak hazırlanmış olan “yanıt tablosu”na işaretlenecek; sorularla birlikte bulunan şıklar üzerine veya soru kâğıdının başka hiçbir yerine buna ilişkin herhangi bir işaretleme veya karalama yapılmayacaktır. Aksi halde çoktan seçmeli sorulara verilen tüm yanıtlar değerlendirme dışında tutulacaktır. 6) Çoktan seçmeli sorularda, “yanıt tablosu”na, her soru için sadece bir yanıt işaretlenecektir. İşaretleme (X) şeklinde yapılacaktır.
Başarılar dilerim.
Prof. Dr. Ali ULUSOY
I. OLAYLAR (10’ar puan)
Aşağıdaki olaylarda bahsi geçen işlemlerin “idari işlem” olarak kabul edilip edilemeyeceğini ve gerekçesini belirtiniz (İşlemlerin hukuka uygun olup olmadığı tartışılmayacaktır – Olaylar varsayımsaldır).
- Adalet Bakanlığının, tüm idari yargı mercilerinin verdikleri yargısal kararlarda, kararın dayanağı kanun veya cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükmünün açık olarak belirtilmesinin zorunlu olduğuna dair genelgesi.
Yasama, yürütme ve yargı fonksiyonlarından oluşan devlet fonksiyonlarının tanımlanmasında maddi ve şekli ölçüt kullanılmaktadır. Maddi ölçütün fonksiyonların tanımlanmasında yetersiz olması sonucu şekli ölçüt kullanılır. Şekli ölçüte göre yasama ve yargı fonksiyonu dışında kalan her türlü kamusal faaliyet idari fonksiyon kapsamına girer (Değilleme Yöntemi). Söz konusu kamusal faaliyet veya işlem, şekli ölçüte göre yasama ve yargı fonksiyonuna girmiyorsa idari fonksiyona gireceği varsayılacağından, ortada idare tarafından bir faaliyet veya işlem bulunduğu kabul edilecektir. Yasama ve yargı organlarının idari fonksiyona giren faaliyetleri olduğu gibi yürütme organının da yasama ve yargı fonksiyonuna giren faaliyetleri olabilir.
Yargı fonksiyonu, bağımsız bir mahkeme tarafından yargılama usulleri uygulanarak kesin hüküm niteliğinde karar verilmesi ve ayrıca bunlarla iç içe olan ve bunlardan ayrılamaz nitelikteki (onların doğrudan nedeni veya sonucu olan) kamusal faaliyet ve işlemlerdir. Yukarıdaki olayda Adalet Bakanlığı yürütme organı olmasına rağmen söz konusu genelge ile yargı alanına, yargı kararının içeriğine ve kararda değinilecek hususlara müdahale etmektedir. Bu nedenle Adalet Bakanlığının işlemi, yargı fonksiyonuna girmektedir. İdari fonksiyona girmemektedir. Bu nedenle idari işlem olarak kabul edilemez.
- Sağlık Bakanlığının web sayfasına konulan, bakanlık hastanelerinde çalışan hekimlerin mesai sonrasında özelde çalışmasına yasak getiren kanun hükmünün, bu hekimlerin mesai sonrasında vakıf üniversitesi hastanelerinde çalışmasına engel bulunmadığı şeklinde anlaşılması gerektiğine dair internet duyurusu.
Şekli ölçüte göre kamusal faaliyet veya işlem, yasama ve yargı fonksiyonuna girmiyorsa idari fonksiyona gireceğinden, ortada idare tarafından yapılmış bir faaliyet veya işlem bulunduğu kabul edilecektir. Söz konusu ön şarta ilave olarak hukuki anlamda tamamlanmış ve hukuki etki ve sonuç doğurmaya elverişli halde bulunması yani kesin ve yürütülebilir işlem özelliği taşıması da gerekir (icrailik). İlgili mevzuatın tekrarı ve hatırlatılmasından ibaret olan işlemler hukuki etki ve sonuç doğurma kabiliyetine sahip olmadıklarından idari işlem sayılmazlar. Söz konusu olayda Sağlık Bakanlığının internet duyurusu, kanun hükmünün tekrarı ve hatırlatılmasından ibaret olmayıp, kanun hükmünü yorumlamakta ve hukuki etki ve sonuç doğurmaktadır. Özetle idari işlem mahiyetindedir.
- Milli Eğitim Bakanlığınca verilen ruhsat ile faaliyet gösteren Ankara Özel (X) Lisesi yönetimi tarafından 3. sınıf öğrencisi (A)’nın okulda başarısız sayılarak aynı sınıfı bir yıl daha tekrar etmesine dair karar.
İdari işlemler kural olarak idari makamlarca yapılırlar. Ancak bütün idari işlemlerin kamu tüzel kişileri tarafından tesisi söz konusu değildir. Yasama ve yargı organları ile özel hukuk tüzel kişilerinin de bazı istisnai durumlarda idari işlemleri olduğu kabul edilmektedir. Bu
doğrultuda kamu hizmetini yürütmekle görevli bir özel hukuk tüzel kişisinin, bir kamu hizmetini yürütmesi nedeniyle kamu otoritesi yani özel hukuku aşan kamusal yetkiler kullandığı ölçüde bu tür işlemleri idari işlem sayılmaktadır. Danıştay 13. Dairesinin de bu yönde kararı vardır. Somut olayda da Milli Eğitim Bakanlığının denetimi ve gözetiminde eğitim faaliyeti yürüten özel lisenin, bir öğrenciyi başarısız sayarak aynı sınıfı bir yıl daha tekrarına ilişkin kararı, işlemi tesis eden makam özel hukuk tüzel kişisi olmasına rağmen kamu hizmeti yürütmekle görevli olup kamusal yetki kullandığından idari işlemdir.
- (Y) Vakıf üniversitesi yönetimi tarafından alınan ve öğrenim ücretini yatırmayan öğrencilerin bilgi işlem sisteminde ders kayıtlarının yapılmamasına ve yapılmışsa ders kaydının dondurulmasına dair karar.
Anayasa, vakıf üniversitelerinin kamu tüzel kişiliğine sahip olduklarını öngörmemesine rağmen 2547 sayılı YÖK Kanunu ile bunların kamu tüzel kişiliğine sahip olduğu düzenlenmiştir. Vakıf üniversitelerinin yürüttükleri hizmet de kamu hizmetidir.
Anayasanın 130. maddesinin son fıkrası uyarınca vakıf üniversiteleri akademik konular, öğretim elemanları ve güvenlik yönlerinden devlet üniversitelerinin hukuki statülerine tabi tutulmuştur. Öğrencilerin disiplin işlemleri, sınıf geçme, mezun olma gibi konular da kamu tüzel kişisi olarak hareket ettikleri için bu işlemler idari işlemdir. Vakıf üniversitesinin öğrenim ücretini yatırmayan öğrencilerinin ders kayıtlarının yapılmaması ve ders kayıtları yapılmışsa bu kayıtların dondurulmasına ilişkin işlemler kamu otoritesi kullanılmasına yönelik ve ilgili öğrenciler hakkında hukuki etki ve sonuç doğurduğu için idari işlemdir.
- Anayasada öngörülen yeterli sayıda milletvekilinin bu yönde talebi ve imzası bulunmasına karşın, ülkede kamu güvenliğini tehlikeye düşürebileceği gerekçesiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı tarafından alınan, Meclisin olağanüstü toplantıya çağrılma talebinin reddine dair karar.
TBMM Başkanı tarafından alınan meclisin olağanüstü toplantıya çağrılma talebinin reddine dair karar yasama organının rutin işleyişine ilişkin olup yasama fonksiyonuna dahildir. Nitekim TBMM’nin olağanüstü toplantıya çağrılması işlemi yasama faaliyetinden ayrılamaz nitelikte (yasama faaliyetine bitişik) olduğundan yasama fonksiyonuna dahil kabul edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle idari fonksiyona dahil bir işlem olmadığından idari işlem olarak kabul edilemez.
II. Çoktan Seçmeli Sorular (5’er puan)
1. I. Bucak idaresi yalnızca büyükşehir belediyesi bulunan iller dışında mevcuttur.
II. Kaymakamlar ilçede Cumhurbaşkanının idari yürütme vasıtasıdır.
III. Valiler başkente (merkeze) danışmadan karar alma yetkisine sahiptirler.
IV. Bakanlıkların il müdürlükleri valinin hiyerarşik denetimi altındadır.
“Merkezi idarenin taşra teşkilatı” ile ilgili olarak yukarıda yer alan ifadelerden hangisi/hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II D) I ve IV E) I, II ve IV
2. I. Bakanlıkların görev ve yetkileri ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması
II. İl genel meclislerinin kuruluş ve görevleri
III. Devlet Denetleme Kurulunun kuruluşu, görevleri ve işleyişi
IV. Devlet üniversitelerinin kuruluş ve görevleri
Yukarıda belirtilenden hangileri, idarenin kuruluş ve görevlerinin kanunla düzenleneceğine dair yasallık ilkesine, 2017 Anayasa değişiklikleri ile getirilen istisnalardandır?
A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III D) II ve IV E) I, III ve IV
3. I. Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri
II. Özel bütçeli idareler
III. Düzenleyici ve denetleyici kurumlar
IV. Mahalli idareler
Yukarıda belirtilenlerden hangisi/hangileri 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanundaki bütçe esasına göre merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri içerisinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarındandır?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, III ve IV E) I, II ve III
4. Aşağıdakilerden hangisi başkentteki yardımcı kuruluşlardan değildir?
A) Danıştay B) Hâkimler ve Savcılar Kurulu C) Kişisel Verileri Koruma Kurumu
D) Kamu Görevlileri Etik Kurulu E) Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu
5. Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde, yenisi seçilene kadar en yaşlı Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder
B) Mevzuatta Cumhurbaşkanı yardımcısı sayısına ilişkin belirleme yapılmamıştır.
C) Devlet Denetleme Kurulunun yaptığı inceleme ve soruşturmalar üzerine bağlayıcı karar alma yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.
D) Doğrudan cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kuruluşlardan bazılarının kamu tüzel kişiliği bulunmaktadır.
E) Doğrudan cumhurbaşkanlığına bağlı bütün kurum ve kuruluşların teşkilat ve görevleri cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile düzenlenmiştir.
6. Belediye Kanunu’na göre, belediye meclisi kararlarının yürürlüğe girme koşulu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kararın mahallin en büyük mülki idari amirine gönderilmesi
B) Dava açma süresinin geçmesi
C) Meclisin kararında ısrar etmesi
D) Kararın İçişleri Bakanlığına gönderilmesi
E) Belediye başkanının kararı onaması
7. I. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı – Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
II. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği – Ankara Ticaret Odası
III. Bayburt Belediyesi – Bayburt Dereli Köyü
IV. Cumhurbaşkanı – Diyanet İşleri Başkanı
Yukarıda eşleştirilenlerden hangisi/hangileri arasında “hiyerarşi” ilişkisi söz konusudur?
A) Yalnız IIIB) Yalnız IVC) IIIve IVD) II ve IVE) I, II ve IV
8. Aşağıdakilerden hangisinde idari vesayet yetkisinin kullanımı söz konusu değildir?
A) İl genel meclisi kararının vali tarafından veto edilmesi
B) İlçe belediye meclisinin bütçe kararının büyükşehir belediye meclisi tarafından onaylanması
C) Görevi ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma açılan belediye başkanının kesin hükme kadar İçişleri Bakanı tarafından görevinden uzaklaştırılması
D) Ankara Barosu tarafından verilen baro siciline kayıt kararına karşı Adalet Bakanlığı tarafından idari yargıda iptal davası açılması
E) Dekan tarafından verilen disiplin cezasının rektörün onayına tabi tutulması
9. İdari yapılanmaya ilişkin anayasal ilkelere dair aşağıdakilerden hangi yanlıştır?
A) Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulan kamu tüzel kişiliği kanunla kaldırılabilir.
B) Anayasada ulusal (milli) kamu hizmetleri ile yerel kamu hizmetlerinin ayırım ölçütü belirlenmiştir.
C) Merkezi idarenin taşra birimi olarak kurulan bölge idaresinin en üst yöneticisi yetki genişliğinden yararlanır.
D) Anayasal açıdan kanunla tekçi devlet modelinden vazgeçilmesi mümkün değildir.
E) Bir kurumun kamu tüzel kişiliği kanunla kaldırıldıktan sonra, aynı kuruma cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile sonradan tekrar kamu tüzel kişiliği verilebilir.
10. I. Belediye başkanlığının boşalması veya seçim dönemini aşacak biçimde kamu hizmetinden yasaklanma cezasının verilmiş olması durumunda belediye meclisi yeni başkan seçer.
II. Soru, genel görüşme ve faaliyet raporunu değerlendirme, belediye meclisine tanınan denetim yetkileridir.
III. Belediyeye Meclisi, belediyeye verilen görevlerle ilgisi olmayan siyasî konularda karar alırsa İçişleri Bakanlığı tarafından feshedilir.
IV. Belediye encümenin tüm üyeleri, belediye bürokratları arasından belediye başkanınca seçilir.
Belediyelerle ilgili yukarıda yer alan önermelerden hangisi/hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I, II ve IV C) II ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV
YANIT TABLOSU
| 1. (a) (b) (c) (d) (e) | 3. (a) (b) (c) (d) (e) | 5.(a) (b) (c) (d) (e) | 7.(a) (b) (c) (d) (e) | 9.(a) (b) (c) (d) (e) |
| 2. (a) (b) (c) (d) (e) | 4. (a) (b) (c) (d) (e) | 6.(a) (b) (c) (d) (e) | 8.(a) (b) (c) (d) (e) | 10.(a) (b) (c) (d) (e) |
Ankahukuk Sitesi kurucusu ve yöneticisi
