Garemeten ödeme ilkesi bir bir rizikonun gerçekleşmesi ile zarar görenlerin birden fazla olması ve tazminat alacaklarının da sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta bedelinden fazla olduğu hallerde, zarar görenlerden her birinin sigortacıya karşı yöneltebileceği tazminat miktarı isteminden, sigorta bedelinin tazminat alacaklıları toplamına olan oranına göre indirim yapılmasını öngörülmektedir.
Hukuk Genel Kurulu
2017/82 E. , 2017/856 K.
26.04.2017
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
2017/82 E. , 2017/856 K.
26.04.2017
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki “alacak” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İstanbul Asliye 28. Ticaret Mahkemesince davalı sigorta şirketi hakkındaki davanın reddine, davalı şirket hakkındaki davanın kısmen kabulüne dair verilen 20.04.2012 gün ve 2011/29 E., 2012/92 K. sayılı karar davacı vekilinin temyizi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 10.07.2013 gün ve 2012/15367 E., 2013/14592 K. sayılı kararı ile;
“… Davacı vekili, davalı …Kimya San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nde 24/04/2006 tarihinde iş yerinde bulunan kimyevi maddeler nedeni ile yangın çıktığını, davalı …Kimya’nın neden olduğu yangının bir üst katında bulunan davacıya işyeri sigorta poliçesiyle sigortalı iş yerine sirayet ettiğini, 998.000,00 TL hasar bedelini 12/06/2006 tarihinde davacının sigortalısına ödendiğini, …Kimya Sanayi’nin diğer davalı … Sigorta nezdinde mali mesuliyet yangın sigorta poliçesinin olduğunu ileri sürerek; 998.000,00 TL’nin temerrüt faizi ile birlikte davalılardan sigorta şirketinin poliçe limiti ile sorumlu olmak kaydı ile müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı sigorta şirketi vekili, yangının müvekkili şirkete yangın poliçesine ek teminat olarak verilen 3. şahıs mali mesuliyet teminatıyla sigortalı bulunan …Kimya Sanayi Tic. Ltd. Şti.’ne ait iş yerinden çıktığının belirlendiğini, yangının büyük çapta olup çevredeki iş yerlerinin de zarar gördüğünü, zararın teminat limiti olan 495.000,00 TL den çok daha fazla olduğu, zarar gören dava dışı Önder Kimya Dış Tic. Ltd. Şti.’ne poliçe limiti dahilinde ödeme yapıldığını, dolayısı ile sorumluluk teminatından ödenebilecek herhangi bir teminatın kalmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı şirket temsilcisi, yargılamaya katılmamış, davaya cevaplarını bildirmemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre; davalı sigorta şirketinin sorumluluk teminatının 495.000,00 TL olduğu, zararın da daha fazla olması nedeni ile kendisine düşen teminat kapsamını ödediği, davacıya karşı bir mükellefiyetinin kalmadığı, diğer davalıya ait iş yerinde bulunan kolay yanıcı ve parlayıcı kimyasalların aniden parlaması nedeni ile başlayan dava konusu yangının çok miktarda binada bulunan tehlikeli maddeler nedeni ile yayılma gösterdiği, adı geçen davalıya ait iş yerinde çalışan ve davalı tarafından istihdam edilen işçilerin yangının meydana gelmesinde muhafaza ve imal kusuru bulunsa dahi BK 55. maddesi hükmü uyarınca davalının adam çalıştıranın sorumluluğuna ilişkin ilkeler uyarınca da sorumlu bulunduğu gerekçesiyle, davalı sigorta şirketi hakkında açılan davanın reddine, davalı …Kimya hakkında açılan davanın kısmen kabulü ile 198.996,00 TL nin temerrüt faizi ile birlikte anılan davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
1- Dava, işyeri sigorta poliçesine dayalı rücuen tazminat istemine ilişkindir. Davalı …Kimya San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin işyerinde meydana gelen yangın sebebiyle adı geçen davalı ile bu davalının sigortalı bulunduğu mali mesuliyet yangın sigorta poliçesine dayanılarak, davalı sigorta şirketi aleyhine dava açılmıştır.
Garemeten ödeme ilkesi bir bir rizikonun gerçekleşmesi ile zarar görenlerin birden fazla olması ve tazminat alacaklarının da sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta bedelinden fazla olduğu hallerde, zarar görenlerden her birinin sigortacıya karşı yöneltebileceği tazminat miktarı isteminden, sigorta bedelinin tazminat alacaklıları toplamına olan oranına göre indirim yapılmasını öngörülmektedir. Zarar görenlerin birden fazla olması halinde, bunlar arasında eşitlik esasını dikkate alan bu ilkenin, zarar sigortası olan ihtiyari mali mesuliyet sigortalarında da dikkate alınması gerekmektedir. Birden fazla kişi zarar görmüşse sigortacı, poliçede gösterilen limitle sorumlu olacağından zarar gören üçüncü kişiler oranlama yoluyla (garameten-oranlı eşit paylaştırma esasına göre) tazminat isteyebileceklerdir. Sigortacının sorumluluğu aynı olaydan zarar gören tüm kişilere karşı ise de sigortacının başkaca tazminat istemlerinin olabileceği bilinmeksizin zarar görenlerden birine veya bir kaçına kendilerine düşecek orandan fazla ödemede bulunması ancak iyiniyete dayanıyorsa, sigortacı yaptığı ödeme çerçevesinde, diğer zarar görenlere karşı da borcundan kurtulmuş sayılacaktır. Sigortacının yaptığı ödemelerde iyi niyetli olmadığının anlaşılması hallerinde, sigortacının yaptığı ödemeye rağmen, aynı olaydan zarar gören üçüncü kişilere karşı sorumluluğu devam edecektir.
Somut olayda, davalı sigortacı dava konusu yangın sebebiyle zarara uğrayan dava dışı şirkete limit dahilinde ödeme yapmış, bu ödemeyle birlikte sorumluluktan kurtulduğunu savunmuştur. Ancak, davalı sigorta bu gibi hallerde sorumlu olduğu tazminat yönünden zarar gören bir kişiye ödeme yaparak aynı olaydan zarar gören diğer şahıslara karşı sorumluluktan kurtulamaz. Böyle bir durumda sigortacı olay nedeniyle tüm zararları değerlendirerek gördükleri zarar oranına göre ve limit dahilinde “garameten” ödeme yapmak zorundadır. Bu suretle; iyiniyetli ödemede bulunduğunu ispat etmediği sürece, davalı sigortacının olayda zarar görenlere karşı limit dahilinde sorumluluğu nazara alınarak, davacının sigortalısına verilen zarar miktarı oranında garameten belirlenecek tazminatı ödemek zorunda olduğu nazara alınmaksızın davalı sigorta şirketi hakkında açılan davanın reddi doğru görülmemiştir.
2- Davacı, sigortalısına iş yeri sigorta poliçesine dayalı olarak yaptığı ödemenin rücuen tahsili talebini, yangının davalı …Kimya San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin işyerinde çıkması sebebiyle, zarar sorumlusu olan adı geçen davalıya yöneltmiştir. Dolayısıyla, sigortalının uğradığı tüm zarardan sorumlu olan davalı, davacının sigortalısına yaptığı ödeme sınırları içerisinde kalan gerçek zarardan sorumlu tutulacaktır. Bu suretle; adı geçen davalı hakkında garameten belirlenen tazminat miktarına hükmedilmesi doğru olmadığı…”
gerekçesiyle oybirliğiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, karar düzeltme yolu açık olmak üzere 26.04.2017 gününde oybirliği ile karar verildi.
